Schaapherder als nieuw perspectief voor vijftigers

Vijftigers en hun werk. Steeds vaker een moeizame combinatie, zo valt me op. Vijftigers voelen de adem van de jongeren in hun nek, de wereld gaat steeds sneller en ze moeten nog zo lang. Tot zevenenzestig en drie maanden tegenwoordig. En hoe ouder we worden, hoe hoger die AOW-leeftijd komt te liggen. Een zware last voor velen. Wie het zich financieel kan permitteren stapt er eerder uit.

Hoe anders moet dat liggen voor onze schaapherders? De hele dag buiten, met een paar honderd schapen en wat honden op stap. Wel hard werken, geen misverstand, het zal best een baantje met stress zijn. Je moet die schapen toch maar bij elkaar weten te houden. Maar geen moordende deadlines voor de afhandeling van je mails, geen vreselijke informatiesystemen, geen onhebbelijke collega's. Niks van dat alles. Je moet alleen bestand zijn tegen de eenzaamheid en de onvoorspelbaarheid van de krachten van de natuur. Niet zeuren bij een beetje wind of regen, alleen bij vorst blijven de schapen op stal.

Schaapherder, er blijkt een opleiding voor te bestaan. De vraag is groter dan het aanbod. Veel vijftigers, zo voorspel ik, zullen de komende jaren de weg naar die opleiding weten te vinden.

Paul Strijp, 20 november 2016

Koffie voor de trein van 07.57 uur

Je voelt de spanning. Ook bij de andere klanten in de Kiosk op station Amsterdam Centraal. Ik ben niet de enige. Er zijn er meer die het proberen.

Om 07.49 uur arriveer ik op perron 12, van daaruit is het nog een minuut of vier lopen naar de Kiosk. De intercity vertrekt om 07.57 uur. Moet lukken om nog een kopje koffie te bestellen. Bij binnenkomst staan er nog twee, drie klanten voor me. Te wachten op koffie. Die loopt tergend langzaam door het apparaat. Licht nerveus kijkt iedereen om zich heen. Hoe lang gaat dit nog duren? Achter de toonbank staan twee verkoopsters, van wie eentje de croissants op haar gemak gaat afbakken. Shit, voel je iedereen denken, waarom gaat die geen koffie verkopen?

Niemand zegt er iets van. De tijd tikt net zo langzaam als de koffie doorloopt. Maar de tijd tikt wel. De een kijkt op zijn horloge hoe lang hij nog heeft, de ander loopt naar het perron om de 
stationsklok  te raadplegen. 

Uiteindelijk ben ik ruim op tijd in de trein. Een halve minuut voor vertrek. Dat voelt goed, heerlijke koffie bij de hand. De prijs die je daarvoor betaalt is een licht verhoogde hartslag en bloeddruk. Ik heb het er graag voor over, volgende keer weer.

Sterker, die spanning in de Kiosk is nog lekkerder dan de koffie.


Paul Strijp, 26 oktober 2016

Toren zonder ziel

We fietsen er al jarenlang overheen. Over de ringdijk die de oostelijke kant van Amsterdam moet beschermen tegen een overstroming. Heel geleidelijk hebben we gezien hoe het nabij gelegen Science Center is uitgegroeid tot een bloeiend deel van Amsterdam. Met veel studentenflats, universiteitsgebouwen, sportvoorzieningen zoals een beach volleybalveld en horeca. Een fascinerend deel van de stad, het nieuwe zwaartepunt van de Universiteit van Amsterdam, een technologisch knooppunt.



En toen plots stond er een toren bij. Een toren die zich qua hoogte niet hoeft te schamen. Een metertje of vijftig, schat ik. Maar wel een vreemde toren. Geen ramen, wel liften. Van een buurjongen met verstand van zaken begreep ik dat in soort torens onze filmpjes van Youtube en onze gegevens van Facebook zijn opgeslagen.


Ik moet denken aan de Franse filosoof Bruno Latour. Die heeft er ooit op gewezen dat ons gedrag niet alleen bepaald wordt door andere mensen, maar minstens zo sterk door objecten. Zoals huizen en gebouwen. Objecten zijn actief, oefenen invloed uit op mensen. Dat ervaar ik ook, die toren heeft een overweldigende impact.


Hoeveel van dit soort torens zonder ziel gaan er de komende jaren nog verschijnen als je bedenkt dat het datagebruik in 2020 een factor duizend hoger zal liggen dan nu?




Paul Strijp, 25 oktober 2016

Reünie

De sfeer was weemoedig. Allemaal veertig jaar ouder. En die avond allemaal in het volle besef dat het leven eindig is. Een volgende reünie weer veertig jaar later zou maar voor een deel van de aanwezigen weggelegd zijn. Vanuit dat besef namen we aan het einde, om half drie 's nachts, afscheid van elkaar: "Wij zien elkaar nooit meer, een prettig leven verder toegewenst".

We vierden dat we ooit leerlingen waren van het Stedelijk Lyceum in Maastricht. Met muziek uit de jaren tachtig. The Talking Heads, Simple Minds. En met een wat lager tempo tijdens het dansen, minder uitgelaten vooral. Uitgelaten ben je als het leven nog voor je ligt, als je van dat leven nog verwachtingen koestert. Dat deden deze mensen niet meer. De meesten zagen er nog opmerkelijk fit uit, een enkeling kaal geworden. Hey, heeft Hadewych Minis ook op onze school gezeten?

Het meisje op wie we vroeger allemaal verliefd waren, herkende ik niet meer. Bij het horen van haar naam overviel me wel een gevoel van geluk en warmte, maar dat zou ook door de alcohol gekomen kunnen zijn. Terwijl we ons beiden bewust waren van het pijnlijke moment, stamelde ik: "Jij was vroeger een legende". Die opmerking moet vast een merkwaardige indruk hebben gemaakt. Eigenlijk weet ik zelf ook niet waarom ik dat zei. Op die leeftijd kun je immers nog geen legende zijn. Ik droop af alsof er niets gebeurd was met de uitstraling alsof je op die leeftijd wel degelijk een legende kunt zijn.

Soms is het leven oneerlijk. Zoals bij die leerlinge die van haar ouders niet mocht studeren. Geen geld. En dat in een tijd, begin jaren tachtig, dat de democratisering van het onderwijs toch al een heel eind gevorderd was. En studiebeurzen, zelfs renteloos, voor iedereen toegankelijk waren. Keuzes van ouders met ingrijpende gevolgen voor het leven van hun kinderen. Je voelt de pijn als ze vertelt dat ze tegenwoordig zonder werk thuis zit.

Het leven is hard voor de één, wat milder voor de ander. Maar de boodschap die het leven ons die avond in elk geval gaf, was: ik schrijd voort, ik wacht niet.

Paul Strijp, 20 oktober 2016

Tycho en de verdampende heimwee

"Tycho, verdomme, lig niet zo te klieren".

De wachttijden voor de boot naar Den Helder waren niet eens zo heel lang. Toch liep de spanning in sommige auto's prettig op. In gezinsauto's voornamelijk. Naast ons twee volwassenen en drie kinderen. Een prachtig doorsnee-gezin. Van die kinderen hield Tycho de gemoederen flink bezig. Wij konden terugkijken op een geslaagde vakantie, maar worstelden ook nog altijd met wat dubbele gevoelens. Heerlijk een vakantie zonder kinderen. Maar enige heimwee naar vroeger was ons toch ook niet vreemd.

"Tycho, verdomme, als je nu niet ophoudt. Ik waarschuw je nog een keer".

Wij keken elkaar aan en zagen dat het goed was. De heimwee was snel verdampt.

Paul Strijp, 19 augustus 2016

Doortellen of opnieuw beginnen?

Mijn vrouw en ik komen er niet uit. De zaak zit muurvast. U zult zich vast afvragen: wat is er aan de hand? Welnu, het gaat om de telling bij het dobbelen.

Gedurende onze vakantie spelen wij elke dag wel een paar potjes. Zo ook de afgelopen weken in Italië. De uitslagen worden nauwgezet bijgehouden en al snel ontwikkelt zich iets wat op een competitie-op-het-scherpst-van-de-snede lijkt. Die competitie meende ik aan het einde van onze vakantie glorieus te hebben afgesloten. 29 - 28 in mijn voordeel, kon geen misverstand over bestaan. Voor de potjes die wij vervolgens thuis nog zouden spelen, wilde ik een geheel nieuwe competitie starten. Dat lijkt mij heel reëel, toch? Maar mijn vrouw wil die potjes optellen bij de stand van Italië, waardoor het nu plots 31 - 29 in haar voordeel is. Dat laat ik natuurlijk niet zo maar gebeuren, dat begrijpt u ook wel.

We staan op het punt om een mediator in te schakelen, maar ik houd sterk rekening met de mogelijkheid dat hier uiteindelijk een rechter het finale oordeel over zal moeten uitspreken.

Soms gaan de dingen nu eenmaal zo.


Paul Strijp, 17 augustus 2016

Diligence aan de Copacabana

"Wat is dat?", vroegen mijn kinderen. "Een telegram? Nooit van gehoord". Ze moesten er zelfs wel een beetje om lachen. We keken naar een uitzending van Umberto Tan die premier Mark Rutte op bezoek had. Tan zat met zijn gevolg vorstelijk langs het Braziliaanse strand van de Copacabana. Rutte beweerde dat hij een prachtige baan had. "Ik mag alle winnaars van een gouden medaille op de Olympische Spelen bellen, de koning stuurt een telegram".

Koning Willem-Alexander moderniseerde, zo las ik ooit, zijn hofhouding na de troonopvolging. Hij investeerde flink in informatietechnologie, iets waar zijn moeder nooit zo veel aandacht voor had. En dan stuurde hij nu een telegram? Geen app of een like op Facebook?

Ik vind het wel mooi zo, een koning moet geen appjes sturen. Hopelijk wordt dat telegram, net als in de tijd van zijn over-, overgrootmoeder koningin Emma met de diligence aan de Copacabana afgeleverd.

Paul Strijp, 6 augustus 2016

Oren onder of boven de badmuts?

Het zijn van die onbezorgde dagen. Dagen waarop je door geen enkel vraagstuk of dilemma gekweld wordt. Dagen die voorbij glijden, langs een zwembad, op een ligbedje. Boek of tijdschrift bij de hand, maar dat is het dan ook wel. Maar zelfs die dagen laten je niet onbezorgd. Immers, het Italiaans zwembad schrijft het gebruik van badmutsen voor.

Daarmee dient zich een vraagstuk van een zekere allure aan. De vraag luidt: oren onder of boven de badmuts? Ik kom er niet uit en neem er de tijd voor, maar mijn familie schiet mij te hulp. Op het moment dat ik zelfstandig een keuze heb gemaakt (die keuze luidt: oren boven de muts!), krijg ik massief te verstaan: dat is het in elk geval niet!

Met mijn oren onder mijn badmuts spring ik in het water, opgelucht dat er weer een zomers dilemma tot een goed einde is gebracht.

Paul Strijp, 4 augustus 2016

Mijn kind is volwassen geworden

Nog maar twee jaar geleden belde zij weleens in paniek op. Als zij van Diemen naar het centrum van Amsterdam moest fietsen en ze al bij Carré de weg kwijt was. En nu, nu moest zij in haar eentje reizen van Alicante in Spanje naar Pisa in Italië. Eerst met de trein van Alicante naar Valencia, vervolgens met de metro naar de luchthaven om van daaruit naar de plaats van bestemming te vliegen. Geen wereldreis, genoeg leeftijdgenoten maken die wel, maar voor haar toch best een tripje.

In Pisa stond ik haar samen met onze oudste dochter op te wachten. In de aankomsthal. Telkens als de deuren opengingen, keken we verwachtingsvol naar een klein meisje met te grote koffers. En toen zij dan eindelijk die hal binnenschreed, zwaaide zij zelfbewust vanuit de verte naar ons. Geen greintje twijfel of angst op haar gezicht te bespeuren. Een moment dat elke ouder herkent.

Het moment dat je je beseft: mijn kind is een volwassen vrouw geworden.

Paul Strijp, 31 juli 2016

Ranzig mannetje op Italiaans terras

Ik zie hoe mijn beide dochters en vrouw al staan te genieten. Mijn eigen ijsje staat te wachten in een houdertje. Het smeekt mij om vooral snel af te rekenen en te betalen. Het puilt immers uit, aan alle kanten uit. Niet netjes in bolletjes gegoten zoals bij ons in Nederland. Neen, onbehouwen stukken ijs. Ijsschotsen, geen vorm of symmetrie in te ontdekken. Ondertussen begint het te druppelen. Onbedaarlijk te druppelen zelfs.

Nadat ik in mijn beste Italiaans heb proberen duidelijk te maken dat het wisselgeld als fooi mag worden gezien, loop ik naar buiten. Voorovergebogen. Heel erg voorovergebogen. Ik realiseer mij het tragi-komische van de situatie, probeer er het beste van te maken door in elk geval mijn broek te sparen. In die poging faal ik. Nog voordat ik op het terras plaatsneem, zit er een niet te ontkennen vlek in. Drie druppels van het nocchiolo ijs die zich gezamenlijk aandienden, met geen mogelijkheid te ontwijken. In de val van die druppels, tergend traag, kon ik nog wel een zekere schoonheid ontwaren.

Maar nu mijn broek! Mijn broek die vanochtend net schoon uit de was kwam. Waarin hij was beland vanwege een vetvlek door een druppelend Italiaans ijsje. "Die Italianen ook", mopper ik. Ongemakkelijk probeer ik mijn schaamte op het terras te camoufleren, maar merk dat een oudere Italiaanse mijnheer mij al lang heeft betrapt. Ik voel mij een ranzig mannetje en neem mij voor om nooit meer Italiaans ijs te eten. Echt nooit meer, moeten ze eerst maar eens leren om ijs op een normale manier te scheppen.

Op straffe van een wasbeurt per dag weet ik dat ik een dag later weer aan de verleiding zal bezwijken.

Paul Strijp, 31 juli 2016

De mythe van de dolce vita

De banken in Italië wankelen, de Europese Unie dreigt te worden meegesleurd. Dixit de Volkskrant van 29 juli. Het wemelt van de slechte leningen, een volgende kredietcrisis is nabij. De oudste bank van de wereld, de Monte dei Paschi di Siena, staat op omvallen.

Je kunt het je nauwelijks voorstellen. Neem alleen al het stadje San Miniato midden in de Toscaanse heuvels. Het leven is hier zoals God dat ooit bedoeld heeft. Dolce vita. Weergaloze landschappen, verrukkelijke wijnen, karaktervolle keuken met truffels. Aan de andere kant leren de ervaringen in Griekenland dat een kredietcrisis mensen meedogenloos in de afgrond kan storten. Dat het aantal zelfmoorden exponentieel stijgt als gevolg van de erbarmelijke vooruitzichten en de hoge werkloosheid, vooral onder jongeren.

Misschien is de dolce vita wel gewoon een mythe waar alleen een onbezorgde bovenlaag zich in kan wentelen.

Paul Strijp, 29 juli 2016

Het wordt tijd om Toscane te gaan bekijken

Hij verheugde zich op zijn vakantie. Een collega van mij. "Ik heb zes boeken op een stapel gelegd. Die ga ik allemaal lezen". Een onwaarschijnlijk gevoel van herkenning maakte zich van mij meester. Ook ik had zes boeken klaar. Sinds Pasen al, eveneens bestemd voor de zomervakantie. Eigenlijk maakte het niet zo veel uit wat de bestemming van die vakantie zou gaan worden, als die boeken maar gevreten worden. De Ethica van Aristoteles, een enkele roman, wat andere non-fictie en het boek "Na de oorlog" van Tony Judt. Dat laatste telt meer dan 1000 pagina's. Licht autistisch vond ik mezelf wel, maar prettig autistisch. 

Na een week begon het mij te duizelen. Mijn nachtrust leed eronder. Ik wist alles van de Suez-crisis en de Hongaarse opstand in 1956 en van de weinig begerenswaardige positie van de Fransen na de oorlog. Van de irritatie tussen De Gaulle en de Amerikanen. Van de bewonderenswaardige snelheid waarmee Duitsland zich weer wist te ontwikkelen tot het economisch centrum. Ik wist alles van Europa, maar de schoonheid van Europa hadden we nog niet gezien. Die schoonheid  lag aan onze voeten.

Het wordt langzaam tijd om iets van Toscane te gaan bekijken.

Paul Strijp, 28 juli 2016

De Italiaanse vrouw emancipeert

Ze mogen zich eigenaar noemen van een prachtig Toscaans landhuis. Met zijn tweeën bestieren ze de verhuur en het beheer daarvan. Beiden vijftigers. Zij dominant, de eerste grijze haren dienen zich royaal aan. Hij een tikkeltje sullig. Beetje John Cleese-achtg type. Iets te dik buikje, sokjes onder zijn sandalen.

Als huurders hebben wij hen een enkele keer nodig. Voor een uitleg over de werking van het koffieapparaat bijvoorbeeld. Zonder enige aarzeling neemt zij die uitleg voor haar rekening. Hij staat erbij en kijkt ernaar. Steevast loopt haar uitleg vast. Haar gebrekkige Engels leidt tot complete verwarring. Licht verontschuldigend neemt hij het over. In alleszins acceptabel en begrijpelijk Engels. Wij weten meteen hoe het koffieapparaat werkt. Zij knikt. Maar ondertussen zie en voel je dat ze op revanche zint. Het duurt haar te lang voor zich een volgende gelegenheid aandient. Dit zal haar niet weer gebeuren!

De tijd dat de Italiaanse mama alleen over de keuken heerst, ligt achter ons. Het Italiaanse matriarchaat ontworstelt zich.

Paul Strijp, 23 juli 2016

Ervaringen met een vluchteling (4): staatloos als nationaliteit

Het stond er vrij droog. Op zijn vergunning als verblijfsgerechtigde. Achter de aanduiding nationaliteit las je: staatloos. Staatloos? Ja, staatloos. Anders geformuleerd: niet behorend tot een natie. Ik vroeg mij af: ja maar, de beste man komt toch uit Syrië? Dondert niet, hij gaat als staatloos burger door het leven. Gevraagd naar de achtergrond van deze nationaliteit, kon hij alleen maar aangeven dat tijdens zijn vlucht uit Syrië alle bagage verloren was gegaan. Verdwenen in de zee. En in die bagage zat ook zijn paspoort. Mogelijkheden om bij de Syrische administratie een nieuw of vervangend paspoort aan te vragen? Een naïeve vraag, zo begreep ik. De Syrische administratie immers is door de burgeroorlog een puinhoop.


De juridische status van staatloosheid ken ik niet exact. Maar het lijkt mij toch, bij alle gastvrijheid die de man in ons land ervaart, een gevoel van ontheemding te geven. Waar hoor je bij? Door het leven zonder paspoort. Geen overheid die je beschermt of zich om jou bekommert.

Bij alle angst en paniek tijdens de vlucht, op zoek naar een veilig onderkomen, zal het staatsburgerschap wel het laatste zijn geweest waar deze mensen zich druk om hebben gemaakt. Vluchtelingen laten have en goed achter zich. Heb me nooit gerealiseerd dat, naast familie bijvoorbeeld, het staatsburgerschap hier ook toe kan behoren. Wat een offer!



Paul Strijp, 16 juli 20016

Mijn dochter staart mij aan

Met haar verschijning tooit zij tout Amsterdam. De Dam, bruggen, reclamezuilen. Ook het plein voor het Olympisch Stadion. Zij kijkt je aan, of je nu wilt of niet. Er is geen ontsnappen aan.

In gedachten verzonken fiets ik door de stad. Plots sta ik oog in oog met haar. Zij kijkt mij aan, mijn hart maakt een sprongetje. "Ben trots op je, schat", mompel ik.

En fiets dan weer verder.

Paul Strijp, 10 juli 2016







Op mijn crematie mogen fouten worden gemaakt

Zij hadden graag ook nog iets willen zeggen. De ouders van een goede vriend van mij. Iets willen zeggen op de crematie van een buurvrouw. Maar de regie liet dat niet toe, de toespraken waren al ingepland en de computers en de geluidsapparatuur stonden al klaar. De crematie liet geen ruimte meer voor verrassingen. Crematies zijn tegenwoordig strak geleide, efficiënte logistieke operaties. Het verdriet wordt zorgvuldig vóór-geprogrammeerd.

De moeder van mijn vriend merkte terloops op: "Op mijn crematie mogen fouten worden gemaakt". Die opmerking inspireerde mij. Het droombeeld van mijn crematie is een losse bijeenkomst. Hapje en een drankje erbij, géén cake na afloop. Kist in het midden, wat vrienden en familie er omheen. Wie wat wil zeggen, neemt het woord. Wie niets wilde zeggen maar zich bedenkt, doet hetzelfde.


En in de geest van Pascal Mercier, één van mijn favoriete schrijvers, hoop ik dat het een afscheid wordt in de volle, doorslaggevende betekenis van het woord. De nabestaanden vertellen hoe ze mij hebben gezien en beleefd. Over wat er tussen hen en mij is gelukt en wat er is mislukt. Ik hoop dat zij de moed hebben om te vertellen waarin ik tekort geschoten ben. Géén ophemeling, géén gouden licht, géén verzwijgen van al wat donker was in mij.


En daarna echt aan de drank.


Paul Strijp, 26 juni 2016

Waar is het communisme in Praag?

De Sovjet-Unie beschouwde het land altijd als het liberale broertje en het minst betrouwbare lid van het Warschau-pact. Misschien was dat wel de reden dat de sovjets er een troepenmacht van maar liefst 75.000 man sterk heen stuurde. Tussen 1945 en 1989. Met recht mag je dus van een sovjetdominantie in het voormalige Tsjechoslowakije spreken.


En nu, ruim vijfentwintig jaar later, is in het straatbeeld van de hoofdstad Praag van die dominantie nauwelijks of niets meer te zien. Wat je wel tegemoet snelt, is een ware stortvloed aan andere invloeden en stijlen.

Gotiek, barok, art nouveau, kubisme, brutalisme. Maar sovjetarchitectuur in Praag zoals je die in het voormalige Oost-Berlijn aantreft met bijvoorbeeld de Karl Marx Allee? Met uitzondering van een aantal buitenwijken heb ik die niet kunnen ontdekken. Ik vroeg mij af hoe dat kan. Volgens mij zijn er drie redenen voor de afwezigheid van die architectuur.


Eén. Het toeval dat de binnenstad van Praag tijdens de Tweede Wereldoorlog niet gebombardeerd is en de sovjets die architectuur daar dus ook gewoon niet konden aanbrengen. Twee. De zelfbewuste en daadkrachtige houding waarmee de leiders het land na de bevrijding naar het Westen manoeuvreerden. En drie. Het feit dat slechts een minderheid communistisch stemde na de bevrijding.


Als argeloze toerist waan ik mij in een modern westers land zonder enig communistisch verleden.


Paul Strijp, 6 juni 2016

Franz Kafka, slachtoffer van zijn eigen passie

De man had maar één passie in zijn leven. Literatuur. Die passie bezorgde hem internationale roem als schrijver maar ook teleurstellingen. Teleurstellingen in het werk en teleurstellingen in de liefde.

Franz Kafka, geboren in 1883 en vooral bekend als schrijver van de boeken Het Proces en Het Slot, vocht een conflict uit tussen roeping en beroep. Zijn roeping was schrijver, zijn beroep ambtenaar. "Schreiben und Bureau schliessen einander aus, denn Schreiben hat das Schwergewicht in der Tiefe während das Bureau oben in Leben ist". Kafka wilde alleen maar literatuur zijn, de werkelijkheid was dat hij zijn dagen sleet in onderstaand kantoor aan het Wenceslausplein in Praag.

Ook in de liefde liep zijn passie voor literatuur hem voor de voeten. "It is possible that Kafka really loved Felice, but never to the point of sacrificing the interests of his true love: literature", lezen we in het aan hem gewijde museum in Praag. De sfeer is zwaarmoedig en bedrukt. Enerzijds vanwege de naderende en onheilspellende Jodenvervolging. Anderzijds vanwege de permanente onzekerheid van Kafka. In een brief aan zijn vader verklaart hij zó onzeker te zijn, dat het enige wat hij echt bezit datgene is wat hij in zijn hand of mond vasthoudt.


Elk mens heeft in zijn of haar leven innerlijke conflicten uit te vechten, sommigen van ons betalen daarvoor een hoge prijs.


Paul Strijp, 5 juni 2016

(bronnen: foto's genomen in Franz Kafka Museum, Praag)

Hannah Arendt: filosofe, politek theoretica of feministe?

Je zou bijna denken dat je bij een concert was. Van een beroemd popster. De mensen die in de voorverkoop geen kaartje hadden kunnen bemachtigen, stonden in de rij. Ik zag de blijheid en opluchting op het gezicht van een vrouw naast me die alsnog een toegangskaartje aangeboden werd. Voor een avond over Hannah Arendt.

Hannah Arendt. Geboren in 1906, tijdens de Tweede Wereldoorlog gevlucht, wereldberoemd vanwege een aantal boeken waaronder The Origins of Totalitarianism (1951) en The Human Condition (1958), minnares van Martin Heidegger, overleden in 1975.

Nog altijd mateloos populair dus. Bij jong en oud, viel me op. Ik vroeg me af waarom.

Arendt verwierf vooral faam met haar beschrijving van het proces tegen de nazi-beul Eichmann. Daaraan ontleende zij de notie van de banaliteit van het kwaad. Kort en goed wilde zij daarmee uitdrukken dat Eichmann niet over een verdorven karakter beschikte. Integendeel, hij was veeleer een alledaagse verschijning. Als je tot de wortels van het kwaad wilt doordringen, blijkt dat niets te zijn. En daarin schuilt zijn banaliteit. Een notie waarover tot de dag van vandaag een discours wordt gevoerd. Een notie ook die haar op veel kritiek is komen te staan. Maar zou dat discours haar populariteit verklaren?

Bekijk onderstaande film en oordeel zelf.

https://www.youtube.com/watch?v=dsoImQfVsO4

Een huiveringwekkend zelfbewustzijn, nog net geen minachting voor de interviewer, sigaret onafgebroken bij de hand. En moeiteloos, indringend en overtuigend formulerend.

In het begin van deze film gaat het over de vraag of Arendt een filosofe is dan wel een beoefenaar van de politieke theorie. Zij zelf houdt het op het laatste. Dan zal dat wel zo zijn. Maar volgens mij was zij ook en vooral feministe. Niet alleen omdat zij in de film de wens uitspreekt dat er ooit nog eens een vrouw tot de filosofie mag toetreden. Maar ook en vooral omdat zij met die zelfbewuste houding een voorbeeld voor vele generaties vrouwen moet zijn geweest.


Die houding, méér dan de inhoud van haar ideeën, was de verklaring voor het feit dat haar lezing was uitverkocht. Kan niet anders.

Paul Strijp, 1 juni 2016

Niet iedereen hoeft een Ben Bril te zijn

Tachtig jaar later is Ben Bril de grote held. Ben Bril, een joodse bokser die in 1936 weigerde naar de Olympische Spelen in Berlijn te gaan. Spelen die door Hitler werden aangegrepen voor een zelden vertoond machtsmisbruik. De sporters die wèl gingen, stonden erbij en keken ernaar. Achteraf kun je de vraag stellen: valt deze sporters iets te verwijten?


Auke Kok schreef er een boek over. En afgelopen donderdag gaf hij een lezing in de Linnaeus Boekhandel in Amsterdam. 


De verhalen over Rie Mastenbroek en Tinus Osendarp, een zwemster en een atleet die wèl naar de Spelen gingen, blijven het meest hangen. Na de oorlog werden zij benaderd als twee schlemielen. Behandeld als twee paria's. Bij Osendarp kwam dat ook omdat hij schermde met een getuigschrift dat hij van Hitler tijdens de Spelen had ontvangen. Niet netjes allemaal, onbenullig zelfs en moreel zonder meer verwerpelijk.


Toch is er ook een keerzijde. Sporters zullen toen ook jarenlang getraind hebben. En juist toen zij klaar waren voor de Spelen, was Hitler op het hoogtepunt van zijn macht en roem. Hoe reëel was het in die tijd om op dat moment van deze vaak jonge sporters te verwachten van deelname af te zien?


Sport en politiek is een vraagstuk dat mij na aan het hart gaat. Ik studeerde er ooit op af. En leerde toen dat voor de sportwereld vroegtijdigheid van groot belang is. De sportbestuurders vertelden mij best over een boycot van een omstreden sportevenement te willen praten, maar alléén als dat vroegtijdig gebeurt. Een aantal jaren vóór dat evenement dus. Als je dan tot een boycot besluit, kunnen de sporters zich een vergeefse jarenlange voorbereiding besparen.


Met deze wetenschap schreef ik onlangs een artikel over het WK Voetbal 2018 in Rusland.


http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/08/05/besluit-tot-boycot-wk-voetbal-nu-aan-de-orde-1521130

Vanuit de sportwereld klonken er geen reacties op mijn verhaal. Hoeft ook niet natuurlijk, ik ben slechts een betrokken burger. Onze jongens beginnen in het najaar dan ook zonder enige scrupules aan de kwalificatie voor dat WK. Maar wie weet wat ons over twee jaar in Rusland te wachten staat, mochten we ons kwalificeren? Over die vraag ligt niemand wakker. Het zal vast en zeker niet zo'n afgrijselijk evenement worden als de Spelen in 1936, daarvoor is de context totaal onvergelijkbaar. Maar wat doen we als Poetin de komende twee jaar nog een paar gekke manoeuvres maakt? Een scenario dat toch niet geheel ondenkbaar is. De KNVB zal dan vast antwoorden dat er geen weg meer terug is.


Tachtig jaar later moeten we mild zijn in ons oordeel, niet iedereen is een Ben Bril.


Paul Strijp, 29 mei 2016

Alzheimer-patiënten zijn levenskunstenaars

Hij zat heerlijk in de zon. Te genieten. In een sfeervol voetbalstadion waar een spannende wedstrijd gaande was. Van die wedstrijd kreeg hij niet al te veel mee. Van de zon en de sfeer des te meer. Als het hele publiek opstond en zong "Sta op en klap voor MVV", dan stond hij op en klapte mee.


Mijn gedachten gingen naar een college dat ik ooit kreeg van Marian Verkerk, hoogleraar zorgethiek. "Als de cognitieve functies van patiënten met Alzheimer wegvallen, genieten zij vaak des te meer van zintuiglijke ervaringen. Aanraken, warmte, dat soort zaken".

Na afloop van de wedstrijd liepen we naar de parkeerplaats en hij vroeg naar de eindstand. "0-1", antwoordde ik. Hij dacht dat er veel meer doelpunten gemaakt waren. Thuis aangekomen wist hij al niet meer dat we naar het voetbal waren geweest. Maar wat had hij een fijne avond gehad.

Als deze patiënten de fase voorbij zijn waarin ze zich pijnlijk bewust worden van het feit dat ze permanent en ernstig vergeetachtig zijn, dan doen ze datgene wat gezonde mensen zich hun hele leven voornemen maar waarin maar weinigen slagen.


Leven in het nu.


Paul Strijp, 15 mei 2016

Zelftwijfel in de geest van Louis van Gaal

Een weekje meivakantie. Een weekje dat zich leent voor wat diepere reflectie. Je leest de kranten net iets uitvoeriger. Twee berichten van afgelopen week doen mij aan mezelf twijfelen.

Bericht 1. Uitvaarten blijken tegenwoordig regelmatig veldslagen. Het komt voor dat aanwezigen in een crematorium bloemstukken naar elkaar smijten. De politie moet er dan aan te pas komen om de strijdende partijen uit elkaar te halen. Ook komt het voor dat linten van bloemstukken opgerold moeten worden zodat anderen niet kunnen zien welke namen erop staan. Personeel van uitvaartmaatschappijen gaat massaal naar weerbaarheidstrainingen (de Volkskrant, 29 april 2016).


Bericht 2. Jongeren die zich in coma zuipen. Het worden er steeds meer, vorig jaar al 20% meer dan het jaar ervoor. En ze worden steeds jonger. Vaak zijn ze pas dertien of veertien jaar. Op zaterdagavond zweven zij een paar uur tussen leven en dood. Uitgedroogd en met een veel te lage hartslag. En houden daarmee tien tot vijftien bedden bezet op de intensive care (de Volkskrant, 30 april 2016).


Vrij naar Louis van Gaal vraag ik mij aan het einde van deze week af: wordt de wereld inderdaad steeds gekker of word ik gewoon een oude zuurpruim?



Paul Strijp, 5 mei 2016

Een eigen toilet voor restaurant De Oude Sluis in Zoutkamp!

Twee jonge mensen die aan een gedurfd experiment zijn begonnen. Een restaurant in the middle of nowhere. In Zoutkamp om precies te zijn. Zoutkamp? Ja, Zoutkamp. In Noord-West Groningen. Restaurant De Oude Sluis. Het gaat al vijftien maanden goed. Niet in de laatste plaats door lovende recensies op Iens. Het eten is er inderdaad uitstekend en die twee mensen zijn sympathiek. So far so good. Tot .....


Tot je naar het toilet moet. In een toilet van een restaurant mag je niet van de sfeer van dat restaurant vervreemden. Net als in een café. Daar wil ik op het toilet de muziek door de muren heen horen dreunen. Boing, boing!! Hoe groot is tegen deze achtergrond de domper bij De Oude Sluis.

Je wordt door een soort woon-zorg centrum naar het toilet geleid. En wordt direct geconfronteerd met medische en paramedische hulpverleners. Ik zie mensen van Buurtzorg in- en uitlopen. Met steunkousen in de arm. En word mij tijdens deze onderbreking van een culinair genot dus pijnlijk gewaar van mijn eigen sterfelijkheid. Laat ik daarvoor nu juist niet naar een restaurant zijn gekomen.


Ik gun die twee mensen het allerbeste en weet zeker dat ze het gaan redden. Maar één advies: een eigen toilet!


Paul Strijp, 5 mei 2016

Spanning en ontspanning bij de grens

Het voelt als een keiharde grens. "Bij betreding van het speelveld volgt een boete van 10.000 euro en een stadionverbod van vijf jaar". Een heel eenvoudig bordje aan de rand van de grasmat van clubs in het betaald voetbal. Toch kun je die grens tegenwoordig heel dicht naderen. Bij Telstar bijvoorbeeld, maar ook bij mijn favoriete club, MVV Maastricht. Je hangt tegen de reclameborden, je kunt de grasmat bijna aanraken en toch weet je: je kunt maar beter niet over die borden heenstappen, de gevolgen zijn ingrijpend. Je voelt de spanning van de grens.


Grenzen staan vandaag de dag sterk in de belangstelling. Mede onder invloed van het actuele vluchtelingenvraagstuk wijdde Filosofie Magazine er een heel nummer aan (april 2016). De belangrijkste inzichten? Grenzen zijn noodzakelijke, maar enge dingen. Noodzakelijk omdat zij het leven afbakenen, ordenen en structureren. Grenzen hebben namelijk een selecterende rol: die mag wel door, de ander niet. Maar grenzen zijn ook eng. Grenzen sluiten mensen namelijk uit. En hoe sterker de grens is gesloten, hoe groter de fobische onzekerheid van de mensen die dat doen. Potdichte grenzen zijn overigens een zeldzaamheid. Grenzen zijn poreus, er sijpelt gewild en ongewild altijd wel wat doorheen.

Een tijdje terug was ik bij de wedstrijd MVV Maastricht - Sparta Rotterdam. De supporters respecteerden de grens van de heilige groene grond. Niemand haalde het in zijn hoofd om de grasmat te betreden, niemand sijpelde er doorheen. Deze grens was noodzakelijk, maar niet eng. De toeschouwers immers onderwerpen zich er vrijwillig aan. Ik zag dat zij tégen die grens aan, letterlijk op één meter afstand van de spelers, de wedstrijd aanschouwden. Relaxed. Met een biertje in de hand.


Zo dicht kunnen spanning en ontspanning dus bij elkaar liggen. De situaties zijn onvergelijkbaar, ik weet het. Maar toch. Zouden we niet kunnen proberen om spanning en ontspanning óók bij grenzen die wèl eng zijn, wat vaker bij elkaar te brengen?


Bijvoorbeeld bij de grensovergangen waar we nu vaak mensonterende situaties van wachtende vluchtelingen zien in erbarmelijke omstandigheden?



Paul Strijp, 4 mei 2016

Géén zachte g van MVV Maastricht in Volendam

MVV Maastricht heeft zich gekwalificeerd voor de voorronden van de play-offs. Ja, u leest het goed. Voor de voorronden van de play-offs. Dat is het begin van een onmogelijke en onmenselijk lange weg naar de hoogste regionen van het betaald voetbal. De kans dat mijn club langs deze weg promoveert naar de eredivisie moet gelijk worden gesteld aan 0%. Maar dat doet er niet toe! Elke rechtgeaarde Maastrichtenaar droomt van wedstrijden tegen Ajax en PSV volgend seizoen. En tegen Real Madrid en Manchester United een jaar later. Het is slechts een kwestie van tijd dat Ronaldo zijn opwachting maakt in het Geusselt stadion in Maastricht.

Daar moeten alleen nog een paar stappen voor worden gezet. Om te beginnen de uitwedstrijd tegen FC Volendam aanstaande vrijdag. Linksom of rechtsom, daar moet ik bij zijn. Online voorverkoop van kaarten via de website van de tegenstander is niet mogelijk. "Nou, dat is nog niet zo eenvoudig", laat de administratief medewerkster van FC Volendam mij telefonisch weten in antwoord op mijn vraag hoe ik het best aan kaarten kan komen. Kort gezegd komt dat neer op: alléén op de dag van de wedstrijd, slechts één toegangsbewijs per persoon en in het bezit van een geldig legitimatiebewijs. En uit dat bewijs mag niet blijken dat je vóór MVV Maastricht bent. Dus niet geboren of woonachtig in Maastricht. Te gevaarlijk!

"Ja, ik hoor het aan uw dialect, mijnheer. U komt er vrijdag ook niet in. Wij riskeren een boete van de KNVB".

Ik heb mij inmiddels neergelegd bij de maatschappelijke realiteit dat je tegenwoordig niet meer gewoon met je zoon bij een kassa aan het stadion een kaartje kunt kopen. Dat we vastzitten aan een heel systeem van clubcards en risicowedstrijden. Maar dit voorval lijkt mij toch een staaltje maatschappelijk wantrouwen dat in strijd is met elk denkbaar mensenrechtenverdrag.

Gelukkig weet een bekende kaarten te regelen via een sponsor. Zo eenvoudig is het leven dan soms ook wel weer een keer.

Paul Strijp, 3 mei 2016

De dames van de Red Hat Groningen investeren vooral in zichzelf

Ze hadden het goed met elkaar. Dat kon je wel zien. Sterker, ze waren zelfs een tikkeltje uitgelaten. Daar op dat terras in Groningen, de dames met de rode hoeden en paarse jurken. Ze bleken lid van een beweging, de Red Hat Society. Een wereldwijde beweging zelfs. Dames van boven de vijftig die geen trek hebben in onzichtbaarheid. http://www.redhatnederland.nl/introductie.htm

"Straks gaan we met elkaar eten. Dat doen we altijd in goede restaurants. Ja, je moet wel een beetje bij dit clubje passen. Toch de betere milieus, zal ik maar zeggen. Er is geen officiële selectie, maar één van ons draagt iemand voor. Eigenlijk past dat altijd wel. En dan roept iemand iets. Bijvoorbeeld: zullen we vandaag naar het Groninger Museum gaan? Nou, dan doen we dat. Maar we tuffen net zo goed naar de Veluwe, hoor. Alles mag, behalve zeuren".


"Wat zeg je? Of we ook investeren in goede doelen? Neen, dat doen we niet. We investeren vooral in onszelf".


De Radler en de witte wijn vloeiden nog eens rijkelijk.


Paul Strijp, 3 mei 2016

God openbaart zich in Houwerzijl

En toen plots lag hij daar. Hij leek te verrijzen uit het niets.


Tijdens onze wandeling door de Westpolder in Groningen werd ik gekweld door een zeer heftige aandrang om de toilet te bezoeken. Zo heftig dat verder wandelen schier onmogelijk was. Midden op straat stond ik stil. Gewoon voor me uit te kijken. Wel vijf minuten lang. De voorbijgangers moeten vast gedacht hebben: "Goh, zo heel veel is hier toch niet te bekijken, waarom staat deze man daar voor zich uit te staren?".

En toen plots lag hij daar. De Theetuin in Houwerzijl. De letters OPEN voelden als een geschenk uit de hemel. Ik strompelde naar binnen, heb het toilet ternauwernood gehaald. Op het toilet heb ik God op mijn blote knieën bedankt. God is dood, zei Nietzsche ruim honderd jaar geleden. Ik was blij dat God zich in Houwerzijl nog even liet zien.


Als humanist vraag ik mij af waarom de mens God toch alleen aanroept in tijden van hoge nood.



Paul Strijp, 30 april 2016

Niet alles wat kan, moet!

Als enige van onze cursusgroep beschikte zij over een sauna bij haar hotelkamer. Dat hadden de anderen niet, die moesten het doen met slechts een luxe kamer. En als enige van onze groep verliet zij de cursus met een gevoel van onvrede. Van onrust. Zij had gedurende die dagen immers geen kans gezien om van die sauna gebruik te maken. Te druk met andere zaken, de cursus bijvoorbeeld. En dan wordt een mens ontevreden. We moèten namelijk gebruik maken van alles wat ons wordt aangeboden. En dat is nogal wat tegenwoordig.


De vrijheid die we de afgelopen decennia verworven hebben, bijvoorbeeld door ons te bevrijden van de verstikkende banden van de kerk, heeft tot een nieuwe onvrijheid geleid. De eindeloze keuzemogelijkheden storten ons in een verstikkende keuzestress.



Niet alles wat kan, moet!


Paul Strijp, 28 april 2016

Jan Toorop en de revolutie naar rust

Bij de meesten van ons komt de rust met de jaren. Heel geleidelijk doet deze zijn intrede. Zo niet bij Jan Toorop (1858 - 1928). Deze in Indonesië geboren schilder wilde gedurende zijn leven maar niet tot rust komen. Daar had hij uiteindelijk de kunst voor nodig.


Toorop is te zien in het Haags Gemeentemuseum. De rusteloosheid spat van de expositie af. In de loop van zijn leven onderging hij een groot aantal invloeden en beoefende een evengroot aantal stijlen. Realistisch, neoimpressionistisch, symbolistisch. Zijn oeuvre heeft een duizelingwekkende omvang. En de man bleef maar reizen. Brussel, Londen, Domburg, Katwijk, Broek in Waterland. Om maar eens een paar plaatsen te noemen die Toorop aandeed.

kastanjeboom (le marronnier)



portret



Breistertje

Maar dan aan het einde van zijn leven. Dan zoekt hij naar de hiëroglyfen van de innerlijke stilte. Toorop koos niet voor de weg van de geleidelijkheid. Integendeel, kunst werd een voertuig voor de revolutie naar rust, zoals hij het zelf noemde.

Elk mensch bewandelt zijn eigen levensweg.

Paul Strijp, 19 april 2016

(bronnen: foto's genomen in Haags Gemeentemuseum)









Ervaringen met een vluchteling (3): huwelijk-op-afspraak

Daar stond ik dan. Op bezoek bij een Syrische vluchteling met zijn twee kinderen. Klassieke vluchtgeschiedenis: barre tocht door de woestijn en vervolgens met een bootje de Middellandse Zee over. Zeven maanden later al in het bezit van een verblijfsvergunning. In onze termen een èchte vluchteling: een man die bij terugkeer naar zijn land van herkomst te vrezen heeft voor zijn leven.


Onze gehele familie zou ook worden uitgenodigd. Voor het huwelijksfeest. De dochter zou één van de komende weken een ontmoeting hebben. Met een Syrische jongeman die al twee jaar in Nederland woont. Zij kende hem nog niet. De afspraak voor de ontmoeting was gemaakt via de vaders die elkaars telefoonnummer hebben. Na het gesprek vindt er een intern beraad in familiaire kring plaats: wel of niet trouwen? Is deze jongeman haar waard? Beide opties liggen nog open, ik had niet de indruk dat er sprake zou zijn van een gedwongen huwelijk. Toch liet het voorval me niet los. Bij alle gemeenschappelijkheid en sympathie die ik voor deze mensen voelde, zijn de culturele verschillen enorm.

Dit meisje doet haar best om in onze westerse samenleving te integreren. Is dat überhaupt mogelijk, zo vraag ik mij af, als zij deze achtergrond met zich meesleept?






Paul Strijp, 2 april 2016

Ik wil me Johan Cruijff als voetballer herinneren

David Endt, voormalig teammanager van Ajax en gesneuveld tijdens de fluwelen revolutie van Johan Cruijff, zei het afgelopen donderdag heel netjes: "Ik wil me Johan als voetballer blijven herinneren". En dus niet als mens met al zijn gekke fratsen, zei hij impliciet.


Bij zijn overlijden worstel ik met dezelfde dubbele gevoelens. Meermalen heb ik mij de afgelopen jaren geërgerd aan het hooghartige optreden van Cruijff. Achter de schermen met ijzeren en zeker niet fluwelen hand invloed uitoefenen bij Ajax, Barcelona en het Nederlands elftal zonder verantwoordelijkheid te dragen. 


En nu, nu hij er niet meer is. Nu voel ik rouw. Ik spreek mijzelf streng toe: "Doe niet zo gek, joh". Het voelt alsof iets groots is weggesneden uit je jeugd. Eindeloos laaf ik mij aan de beelden. Dit zijn de mooiste.


https://www.youtube.com/watch?v=kIAVTd3jVe8


En vanmiddag moèst ik plots naar zijn geboortehuis. Als een kleine jongen, niet te onderdrukken. In mijn eentje. Ik trof er een bedevaartsoord in wording.

Ik houd mij vast aan de woorden van David Endt, ik kan niet anders.


Paul Strijp, 26 maart 2016

De Duitsers wrijven het Johan nog één keer in

Neen, dat mocht niet vertoond worden. Bij alle beelden waarop we de afgelopen dagen likkebaardend getrakteerd werden naar aanleiding van het overlijden van Johan Cruijff, ontbrak categorisch zijn
afscheidswedstrijd. De wedstrijd die hij op 7 november 1978 met Ajax speelde tegen Bayern München. Dat werd niet alleen een persoonlijk trauma, maar ook een diepe wond in ons collectieve nationale geheugen. De Duitsers hadden er destijds zin in en wisten niet van ophouden. Ajax werd met 0-8 vernederd in een wedstrijd die het feestje van Cruijff had moeten worden. Jaren later bood Bayern excuses aan. Bekijk onderstaand filmpje en huiver nogmaals.

https://www.youtube.com/watch?v=QF549_caJbk

Je zou denken dat ze ervan geleerd hebben. Niets is minder waar. Bij de internationale berichtgeving over zijn overlijden trakteerden de Duitsers ons op een ander trauma van Cruijff en een nog veel diepere wond van ons allemaal: het winnende doelpunt van Gerd Müller in de finale van het WK Voetbal 1974.


http://nos.nl/artikel/2095060-overlijden-cruijff-gaat-de-hele-wereld-over.html


Persoonlijk koester ik veel sympathie voor onze oosterburen. Maar deze beelden bij de berichtgeving over zijn overlijden getuigen niet van veel kiesheid.


Duitsers zijn Duitsers, zei Cruijff zelf.


Paul Strijp, 26 maart 2016

David Bowie, baken van zelfvertrouwen

Die ene foto. Niet onderstaande foto, maar die foto van David Bowie op 16-jarige leeftijd. Te zien op de aan hem gewijde tentoonstelling in het Groninger Museum. Een foto die niet gefotografeerd mocht worden. Maar een foto die één ding duidelijk maakte: deze man beschikte als puber reeds over zelfvertrouwen. De blik waarmee hij in de lens van de camera keek. Hier zat een jongen die klaar was voor het leven. Een jongen die over voldoende basis beschikte om zijn artistieke kwaliteiten tot uitdrukking te gaan brengen. Een basis voor zijn autonomie en zijn eigenzinnigheid.

De drie omschrijvingen die mij het meest troffen.




David Bowie, pionier in het bedenken van identiteiten


David Bowie, astronaut van de innerlijke ruimte


"Ik moet totale controle houden over alles. Ik kan eenvoudigweg niet iemand anders iets laten doen, omdat ik gemerkt heb dat ikzelf het best mijn eigen ideeën en ontwerpen kan vormgeven"




Het kostte mij moeite om het museum te verlaten.




Paul Strijp, 5 maart 2016

(bron: foto genomen in Groninger Museum)

De gezamenlijke en zelfverkozen dood

Romantischer kan toch bijna niet? Twee geliefden die gezamenlijk hun moment van overlijden kiezen, hand in hand sterven en hun nabestaanden daar ontspannen mee naar buiten laten treden. Een sprookje, zou je zeggen. Na alle commotie en maatschappelijke onrust die de laatste weken ontstond rondom een documentaire over de levenseindekliniek (www.levenseindekliniek.nl) zou je denken dat dit in Nederland onmogelijk is. Niets is minder waar. Een doodgewoon overlijdensbericht in de Volkskrant.


Hoe zouden Hendrik en Hugorina dat gedaan hebben? Zelf pillen genomen? Of stiekem toch een bevriende huisarts de dood laten begeleiden? Zou de rest van de familie erbij zijn geweest? En misschien wel de belangrijkste vraag: vindt er alsnog een justitieel onderzoek plaats?


Het is jammer dat Hendrik en Hugorina geen opdracht hebben gegeven om hun einde te verfilmen. Dat had de maatschappelijke discussie over euthanasie en de vroegtijdige dood weer een impuls kunnen geven.


Paul Strijp, 3 maart 2016





Als over vijf miljard jaar de zon ermee ophoudt

Het ontstaan van onze aarde is een groot mysterie. Schiep God de aarde in zeven dagen of ontstond deze door een Big Bang? Minstens zo mysterieus wordt het einde van onze planeet. Onlangs hoorde ik een verhaal van Vincent Icke, hoogleraar theoretische sterrenkunde. Die stelde dat het leven op aarde over vijf miljard jaar ten einde komt. Dan houdt de zon er namelijk mee op. Die is tegen die tijd uitgestraald, heeft het helemaal gehad, heeft er kortom gewoon geen zin meer in. Zo eenvoudig is het dan ook wel weer een keer.

En toch vraag ik mij af: hoe zal dat dan gaan? Staat dan op onze kalender: woensdag einde aarde? En houdt onze minister-president op dinsdagavond dan nog een toespraak voor het volk? Neem je als collega's op dinsdagmiddag nog afscheid van elkaar met een borreltje? Krijgen we nog iets van God te horen?


Gelukkig hebben we nog even.




Paul Strijp, 27 februari 2016

Ik mis de bureaucratie bij de Nederlandse Spoorwegen!

De schrik slaat je om het hart. Een bureaucratische nachtmerrie dient zich aan. Vergeten uit te checken bij de Nederlandse Spoorwegen. Het overkwam mij een tijdje geleden. Bij station Eindhoven. Gewoon vergeten, gewoon niet aan gedacht. Toen ik mij van deze omissie bewust werd, een dag later, bereidde ik mij mentaal voor op een middagje van-het-kastje-naar-de-muur, op lange wachttijden, op fikse boetes en nog veel erger.

Dat werd het allemaal niet. De mijnheer van de NS die mij te woord stond, wist mij te melden dat er reeds 10 euro van mijn rekening was afgeschreven. "En wat komt daar nog allemaal bij?", zo vroeg ik hem. Op voorhand geïrriteerd. Helemaal niets, zo liet die mijnheer mij allervriendelijkst weten. "Kan ik verder nog iets voor u doen?". Ik stond met mijn mond vol tanden. Dat kon toch onmogelijk de bedoeling zijn?

Het kwam er dus op neer dat mij slechts de boete in rekening was gebracht en niet de werkelijke reiskosten, die beduidend hoger waren. Ik bespeurde een zekere teleurstelling bij mezelf. Stiekem had ik me erop verheugd heerlijk te kunnen afgeven op de bureaucratie van de Nederlandse Spoorwegen. Maar die bureaucratie, die was er niet. Waar moest ik met mijn cynisme heen? Wat moest ik met mijn vrije middag? De moderne mens kan kennelijk niet meer zonder gemopper op de nadelen van onze moderne technologie.


Ik schrik er zelf van.




Paul Strijp, 24 februari 2016

Als jij iets krijgt en ik niet

De mens is van nature een hartstikke jaloers wezen. Als de ander iets extra's krijgt wat ik niet ontvang, dan is de wereld te klein.


Op een verjaardagsfeestje sprak ik ooit met een medewerkster van het Reumafonds. Zij vertelde mij dat die organisatie het plan had opgevat om haar vrijwilligers, de collectanten, in het zonnetje te zetten. Daartoe had het fonds een groot aantal kaarten gekocht voor een show van Joop van den Ende. Er was één maar: het totaal aantal vrijwilligers was groter dan het aantal kaarten. En dus koos het fonds voor het principe: wie het eerst maalt, wie het eerst haalt.

Op maandagochtend om negen uur werd een website opengesteld voor de bestelling van gratis kaarten. Om vijf over negen crashte de site. En wat iedereen natuurlijk levensgroot had zien aankomen: een groot aantal vrijwilligers wist géén kaart te bemachtigen. Dat waren vooral de ouderen die al meer dan veertig jaar door weer en wind langs de deuren liepen met hun collectebus. Het fonds ontving een groot aantal opzeggingen van woedende vrijwilligers. Waarom die ander wel een beloning en ik niet?


Het onderstaande filmpje van de wereldberoemde apenbioloog Frans de Waal moet u beslist even bekijken. Wat blijkt? Dergelijke gevoelens van jaloezie zijn diep ingebakken. Bij ons allemaal.

Schaam u dus niet. Als u die gevoelens óók heeft, is dat een blijk van een normale biologische aanleg. Ik heb er zelf ook last van.

https://www.youtube.com/watch?v=meiU6TxysCg


Maar schaam me er overigens wel voor.




Paul Strijp, 13 februari 2016

Ervaringen met een vluchteling (2): bewondering voor de leraar Nederlands

Daar stond ik dan. Op bezoek bij een Syrische vluchteling met zijn twee kinderen. Klassieke vluchtgeschiedenis: barre tocht door de woestijn en vervolgens met een bootje de Middellandse Zee over. Zeven maanden later al in het bezit van een verblijfsvergunning. In onze termen een èchte vluchteling: een man die bij terugkeer naar zijn land van herkomst te vrezen heeft voor zijn leven.

Vol optimisme had ik mij aangemeld om hem en zijn kinderen wat extra taallessen Nederlands te geven. Het aap, noot, mies, dat ging nog wel. Maar vroeg of laat beland je natuurlijk bij de wat ingewikkelder constructies. De overtreffende trap, voltooid deelwoord, dat werk.


Slim - slimmer, doceerde ik vol overtuiging. Nou, dat pikten deze nieuwkomers snel op. Rijk - rijkker kreeg ik prompt terug. De moed zakte mij in de schoenen. Hoe kun je mensen die alleen het aap, noot, mies beheersen deze grammaticale regels bijbrengen? Die vraag spookte ook door mijn hoofd toen ik had uitgelegd dat de voltooide tijd van werkwoorden waarvan de stam op een van de letters K, F, S, CH of P eindigt, altijd met een T geschreven wordt. Appeltje, eitje toch? Gewoon het kofschip uit onze jeugd. Ook dat pikten zij snel op. Vol trots schreven zij op: gelacht. Verwachtingsvol keken zij mij aan. Het enige wat zij zagen was een ietwat onzekere docent die nerveus met zijn papieren begon te schuiven.

Wat is onze taal toch moeilijk. En wat heb ik een respect voor onze professionele leraren Nederlands.


Paul Strijp, 6 februari 2016

Ervaringen met een vluchteling (1): ik ben trots op ons land

Daar stond ik dan. Op bezoek bij een Syrische vluchteling met zijn twee kinderen. Klassieke vluchtgeschiedenis: barre tocht door de woestijn en vervolgens met een bootje de Middellandse Zee over. Zeven maanden later al in het bezit van een verblijfsvergunning. In onze termen een èchte vluchteling: een man die bij terugkeer naar zijn land van herkomst te vrezen heeft voor zijn leven. En nu dus gehuisvest in een keurige portiek-etageflat.



Ik kijk om me heen en stel vast dat er in die flat nog veel moet gebeuren. Schilderwerk, lampjes ophangen, dat soort werk. Op hetzelfde moment word ik overvallen door een gevoel van trots. Trots op ons land. De laatste maanden schaam ik mij regelmatig voor het hardvochtige klimaat dat is ontstaan rondom de opvang van vluchtelingen. Maar dit doen we dan toch maar gewoon. Zonder al te veel ophef. Een ruime flat voor die Syrische man en zijn twee kinderen. Waarin ze 's avonds gewoon onder een warme douche kunnen. Desnoods twee keer per avond.


Ik realiseer me dat een Nederlandse woningzoekende door deze toewijzing weer wat langer moet wachten, maar ik ervaar op dit moment toch vooral het beschavingsniveau dat ons land ondanks alles nog steeds heeft.



Paul Strijp, 30 januari 2016

Coffee Company als de nieuwe studiezaal

Zondagmiddag. De Coffee Company aan het Javaplein in Amsterdam. We lopen er binnen om even te pauzeren tijdens een fikse stadswandeling. Je verwacht in dit steeds hippere deel van de stad veel reuring. Niets is minder waar: in de Coffee Company is het doodstil. We treden een ruimte binnen waar een serene rust heerst.

Opperste concentratie van jonge mensen. Allemaal gezeten achter hun laptop. Het individualisme ten top. Gewijde muziek op de achtergrond. Maar hier wordt niet geluierd. Of zo maar een beetje gekletst. Hier wordt gewerkt. De studiezalen van universiteiten en kloosters hebben zich naar het stadscentrum verplaatst. En zijn daar ook op zondagen geopend.

Vroeger hoorde je de mensen in de Coffee Company nog wel eens met elkaar praten.

Paul Strijp, 10 januari 2016