Een doodgewoon middenklasse gezin in een West-Europees land dat heel geleidelijk in de nachtmerrie van een autoritair regime belandt. Waarmee de leden van datzelfde gezin vluchtelingen worden. Een roman met deze verhaallijn zal al snel in de categorie 'fictie' geplaatst worden. En daar hoort hij natuurlijk ook thuis. Maar 'Lied van de profeet' van Paul Lynch schuurt tegen de non-fictie aan. Immers, radicaal-rechts is onder ons in West-Europa, óók in Nederland. Waardoor het onvoorstelbare toch akelig voorstelbaar wordt. Ja, waarom niet?, zo vraag je je als lezer voortdurend af. Waarom zou dit in Nederland niet kunnen gebeuren?
De roman roept direct een kafkaiaanse atmosfeer op.
'Eilish loopt als vanzelf met de baby op haar arm naar de gang, doet de voordeur open en voor de afgesloten glazen portiek staan twee mannen, bijna gezichtsloos in het donker. (...) De mannen lijken het gevoel van de avond met zich mee te dragen. Vanuit haar eigen beschermende gevoel observeert ze hen, de jonge man links vraagt of haar man thuis is en hij kijkt haar op een speciale manier aan, met een afstandelijke maar onderzoekende blik alsof hij probeert iets binnen in haar te vangen. (...) Dat gevoel dat er iets het huis is binnengedrongen, ze wil de kleine neerleggen, ze wil even goed nadenken, zag dat het eerst bij de twee mannen stond en daarna op eigen kracht de gang in kwam, iets vormeloos maar toch voelbaar'. (pagina's 7-9)
En vanaf dat moment word je als lezer meegesleurd, meegezogen. Of je nu wilt of niet. Lynch grijpt je bij de strot en laat je meer dan 300 pagina's niet meer los. In een ritme en met een dynamiek die nauwelijks ruimte laat voor ademhalen. Het democratisch verval voltrekt zich in kleine stapjes. Maar elke stap is er één en ook nog eens onomkeerbaar. Met de ultieme nachtmerrie aan het einde.
‘Ik kom telkens uit bij de waardigheid van mensen die een betekenisvol leven zoeken in een wereld die niet om mensen geeft.’ Aldus Lynch in een interview met Thomas de Veen in NRC Handelsblad van 4 april 2024. Alleen fictie kan volgens de auteur de complexiteit van het mens-zijn tonen. De mensen van wie we houden, verankeren zich volgens hem in de levens die we leiden. Een tragisch en deterministisch gegeven. Dat zorgt ervoor dat de hoofdpersoon Eilish zich aan het einde verwijten maakt voor beslissingen die niet te vermijden waren.
Lees dat boek!
Paul Strijp, 1 juni 2024
Geen opmerkingen:
Een reactie posten