Dubbele Gründlichkeit in Hannover

Toch weer een sterk staaltje Duitse Gründlichkeit, dacht ik. Alles zo goed geregeld in dit land. Wat was er aan de hand? Bij binnenkomst in station Hannover stond de trein even stil. "We zijn te vroeg, er staat nog een trein voor ons te wachten", liet de conducteur ons weten. Te vroeg, geweldig, kom daar eens om in ons land met al zijn vertragingen, dacht ik. Een gevoel van bewondering voor onze oosterburen maakte zich van mij meester.


Op station Hannover moest ik overstappen, ik snelde naar mijn trein op een ander perron. Niet de trein die ik gereserveerd had, maar een treintje eerder. Moet kunnen, was mij verzekerd, gewoon even vooraf bij de conducteur melden. Die vond de zaak te onbenullig voor woorden en knikte slechts minzaam. Na een klein kwartier kwam een vrouwelijke collega van deze man de kaartjes controleren. In mijn beste Duits, nog steeds van een behoorlijk steenkolen gehalte, legde ik haar de situatie uit. En terwijl ik dat deed was ik trots op mijn Duits en trots op mezelf, ik mocht er wezen. Maar hoe meer mijn zelfrespect steeg, hoe strenger die Duitse juffrouw keek. Ze schreeuwde nog net geen raus, maar haar boodschap had wel die strekking. Mijn zelfrespect daalde net zo snel als het gekomen was. Ik droop af bij het volgende station, hoewel ik vond dat ik er nog steeds wezen mocht.

De Duitse Gründlichkeit, er zitten meerdere kanten aan.



Paul Strijp, 29 juni 2017

Breitner en Israels ruziën aan het Oosterpark

Het Witsenhuis aan het Oosterpark 82 in Amsterdam. Statig herenhuis, voormalig atelier van de schilder Willem Witsen, voormalig woonhuis ook van Marga Minco en Thomas Rosenboom.


Witsen maakte deel uit van de schilderbeweging van de Tachtigers. Daartoe behoorden ook Breitner en Israels. Zij huurden de onder- en bovenverdieping en schilderden de arbeiders in de stad, vaak vrouwen. Die gaven ze dierlijke trekken en extra lelijke gezichten. Ook herintroduceerden zij het naakt in de schilderkunst. Hun vrouwen straalden een seksualiteit uit die voorheen ontbrak.


Deze geestverwantschap kon niet verhullen dat het kon knetteren tussen beiden. Er ontstond onenigheid toen Breitner Israels ervan beschuldigde zijn modellen in te pikken. Maar toen Israels een schilderij van Breitner in een etalage zag hangen, erkende hij in Breitner zijn meerdere.

"Ik dacht, ik schei ermee uit, tegen zulk werk is toch niet op te schilderen. (...) Het is toch een verdomde geschiedenis dat ik juist met die vent die ik juist zoo nodig had nooit heb kunnen opschieten."

Een ultieme verzuchting. Je hoort de vrede terugkeren daar aan het Oosterpark nummer 82.

(Bron: tentoonstelling Rumoer in de stad, Gemeentemuseum Den Haag, voorjaar 2017)

Verdacht door het verlenen van voorrang

Een beetje Amsterdammer zal het herkennen. Het oversteken op een zebrapad in het centrum van de hoofdstad staat gelijk aan harakiri. Pure zelfmoord. Niet doen dus. Vanuit deze wetenschap verleende ik als fietser de afgelopen week die voorrang dan maar uit eigen beweging aan een aantal voetgangers bij een zebra. Die mensen moeten toch een keer over. Een andere fietser, een vrouw van ongeveer dezelfde leeftijd schat ik, volgde mijn voorbeeld. Wij voelden ons weldoeners voor de mensheid, wij vonden dat we wel een standbeeldje verdienden.

Het tegendeel bleek het geval. Een wantrouwende blik van die voetgangers was ons deel. Alsof we twee ontsnapte verdachten waren die snel weer voor een psychische behandeling opgenomen moesten worden. Dit kon niet kloppen, voorrang verlenen in Amsterdam, dit moest snel aangepakt worden. Een bedankje heb ik niet kunnen ontdekken.


Wij keken elkaar aan, wisselden geen woorden maar fietsten met dezelfde glimlach op ons gezicht verder.


Paul Strijp, 25 juni 2017