Eigenlijk zijn ze nooit serieus genomen. Door biologen niet, door niemand niet. Maar ja, wat wil je? Ze passen ook niet in de classificatiesystemen voor dieren en planten. En verder roepen ze natuurlijk weerzin op. Bijvoorbeeld als ze op je teennagels zitten. We hebben het over schimmels.
Melrin Sheldrake, bioloog, schrijver en muzikant, brak met deze traditie. Hij schreef een fascinerend boek over schimmels. Waarom fascinerend?
Omdat Sheldrake beschrijft hoe schimmels, ondanks het ontbreken van hersenen, geavanceerde en complexe problemen kunnen oplossen. En hoe zij in staat zijn om met hun zintuigen hun omgeving waar te nemen. Schimmels zijn informatieverwerkende, hersenloze wezens. Ooit van deze paradox gehoord?
Fascinerend omdat Sheldrake laat zien hoe schimmels kunnen bijdragen aan de oplossing van onze milieuproblemen. Zij zijn namelijk dol op de vieze omgevingen die mensen achterlaten. Die breken zij af. Schimmels zijn meesters in afbraak, in de ontbinding. Maar ook weer niet te beroerd om daarna iets nieuws op te bouwen. Zoals een bouwmateriaal dat is gemaakt van de buitenste laag van een speciaal soort paddenstoelen. Dat kan grafiet in lithiumbatterijen vervangen.
Ook fascinerend omdat Sheldrake duidelijk maakt dat schimmels echte netwerkers zijn. Het bindweefsel waaruit zij bestaan, mycelium geheten, kent géén centrale aansturing of planning. Aantrekken en afstoten van andere onderdelen lijkt vanzelf te gaan. Mycelium-netwerken zijn flexibele netwerken.
Maar het belangrijkste van alles. Planten, dieren en mensen zijn afhankelijk van schimmels. Zonder schimmels geen leven op aarde. Zo zorgen zij voor het transport van stoffen tussen planten. Voeding en water bijvoorbeeld. De op schimmel gebaseerde antivirale stoffen kunnen de teruggang van bijenpopulaties stoppen. En paddenstoelen die de stof psilocybine produceren, kunnen door geestverruimende effecten op ons bewustzijn psychiatrische aandoeningen van mensen verminderen.
Je zou bijna van schimmels gaan houden.
Paul Strijp, 22 september 2023
Geen opmerkingen:
Een reactie posten