Verstilling bij ge-hype-te Vermeer

De suppoost van het Rijksmuseum tolde op zijn benen. Hij had in zijn lange loopbaan al heel wat top-exposities meegemaakt, zo vertelde hij. Maar deze over Johannes Vermeer sloeg alles. 'Mijnheer, het is een gekkenhuis. Nu al bijna een miljoen bezoekers, ze komen uit alle landen. En als ze er niet in slagen om een kaartje te bemachtigen, dan staan ze huilend bij de kassa'. Is Vermeer dan echt de allerbeste schilder die Nederland ooit heeft voortgebracht? Ach, daar had onze suppoost zo zijn eigen ideeën over. 'De marketing van deze tentoonstelling is zó goed. Vermeer is helemaal ge-hype-d'.

De gekte rondom de expositie staat in schril contrast tot het werk van de kunstenaar. Met als één van zijn bekendste werken Gezicht op Delft, geschilderd in 1660 - 1661. Geen drommen mensen, maar een handjevol burgers op de Hooikade. 

Zijn overige schilderijen kenmerken zich door kleinschaligheid, het alledaagse leven en verstilling. Met meestal één geportretteerde persoon. Bezig met een kantwerkje of een muziekinstrument zoals een virginaal. Of gewoon in zichzelf verzonken, met een brief die voor de -misschien wel amoureuze- verbinding met de buitenwereld zorgde. Zoals dit schilderij, drie jaar vóór Gezicht op Delft.

Verstilling, misschien is dat wel wat de massa zoekt als tegenwicht voor de huidige tijd.

Paul Strijp, 28 mei 2023

Bij het Muiderpoortstation: fietsenmaker-oude-stijl

Dat was even slikken. De fietsenmaker wilde mijn platte band best herstellen. Dan deed hij er gewoon een nieuw binnenbandje in, aan  plakken begon hij niet meer. Dat deed hij al in geen eeuwigheid meer. Kosten voor zo’n nieuw binnenbandje: 25 euro. Hmmm, doet u dat dan maar, zei ik met pijn in het hart.  Een eigen poging om de band te plakken was immers jammerlijk mislukt. En de nostalgie en het verlangen naar de fietsenmaker die met een emmer water het gaatje opzoekt, dat met een schuurpapiertje bewerkt om dat gaatje tot slot met solutie te plakken, die moest ik maar eens overboord gooien. Die fietsenmaker, die bestaat gewoon niet meer. The times, they are a'changin zong Bob Dylan vele jaren geleden al, nietwaar?

Die nieuwe binnenband, die hield een week stand. Toen liep hij langzaam leeg. Dus wéér een nieuw binnenbandje, wéér 25 euro, wéér even slikken. Om na een week te constateren, als in een slechte B-film, dat ook die tweede binnenband het na één week voor gezien hield. Een derde dan maar? Dat werd mij te gortig. Een zekere radeloosheid maakte zich van mij meester. En toen verscheen, als ware het een sprookje, mijn dochter plots ten tonele. 'Pap, bij het Muiderpoortstation, daar zit een goede fietsenmaker. Die plakt de band wel nog voor je.'

Het bleek géén sprookje of fictie. De  fietsenmaker bij het Muiderpoortstation beloofde mij zolang te zoeken tot hij het onderliggende probleem ontdekt had. De beste man hield woord. Een ietsie-pietsie klein stukje glas, nauwelijks zicht- of voelbaar, had zich in de buitenband genesteld. Elke nieuwe binnenband à raison van 25 euro zou uiteindelijk het loodje leggen en aan dit mini-scherfje ten onder gaan. Zonder deze man had het ritueel zich eindeloos kunnen herhalen, als een waar perpetuum mobile. Hij was er wel even mee bezig geweest, zo maakte hij subtiel duidelijk. Geen routine handeling dus.

'Betaal me maar 10 euro', zei hij bescheiden. Dat werd mij te gortig, een vette fooi werd zijn deel.

Je hebt ze nog, die fietsenmakers-oude-stijl.

Paul Strijp, 21 mei 2023

Reactie van de fietsenmaker van het Muiderpoortstation, d.d. 23 mei 2023

Beste mijnheer Paul,

Dank u wel van harte. U hebt ons zeer tevreden gesteld. Als consument ben ik ook wel vaak genieter, maar ik vind als consument niet fijn om voor het onterechte te betalen. Het zelfde wil ik ook voor onze klant. Ik vind dat het eerlijk moet zijn en niet onnodig in de kosten jagen. 

Ik en mijn collega is u zeer dankbaar:)

  

Een bezoek aan het Grachtenmuseum is een klinische ervaring

 

Het heeft een week geduurd voordat ik wist wat ik nu eigenlijk echt van dit bezoek vond. Het bezoek met mijn zoon aan het nieuwe Grachtenmuseum aan de Herengracht in Amsterdam. Maar na die week wist ik het: dat bezoek was een dubbele ervaring, waarbij het klinische overheerste.

Aan de ene kant een heel behoorlijke inhoudelijke introductie op de geschiedenis van de grachten. Met veel aandacht voor de Gouden, de zeventiende Eeuw. De eeuw waarin de grachten werden aangelegd en Amsterdam in korte tijd zeer welvarend werd. Met opvallende parallellen met onze tijd: immigratie en ruimtetekort. En met zo af en toe een vileine bijzin. Zoals: Amsterdam mag dan altijd gastvrij en tolerant zijn geweest, daar lagen pragmatische overwegingen aan ten grondslag. Lees: een welbegrepen eigenbelang om de handel te stimuleren.

En dan die andere kant van de medaille. Normaal gesproken heeft een museumbezoek iets naar-binnen-gerichts. Je staat voor een schilderij, bent in jezelf verzonken en loopt nog eens terug naar het portret dat je een half uur eerder hebt aanschouwd. Dat gebeurt in het Grachtenmuseum allemaal niet. Hier word je voortgestuwd. Door de vijf à zes vertrekken waar de audiovisuele tentoonstelling plaatsvindt. Strak afgemeten allemaal. Een klok aan de muur geeft op de seconde precies aan, wanneer je naar binnen mag. Wil je de tuin van het pand zien waarin het Grachtenmuseum is gehuisvest? Dat kan. De luiken gaan open om zich na een zekere tijd weer hermetisch te sluiten.

En dan is de audiovisuele tour afgelopen. Je gaat in het monumentale pand op zoek naar andere exposities over de grachten. Die zijn er niet. Wel is er een verloren tentoonstelling van een schilder over Amsterdam, niet eens over de grachten. Dat was het dan, dan sta je weer buiten.

Het Grachtenmuseum is ingericht voor het snel doorgeleiden en verwerken van grote stromen toeristen. Daar is niks mis mee, maar de allure van het pand suggereert een contemplatiever museum. Een museum waar je uren kunt grasduinen.

Nu zijn er bij de ingang nog twee jonge mensen waar je je museumjaarkaart kunt laten scannen. En waar je je 'device' in ontvangst neemt voor de audiovisuele tour. Ik voorspel dat die mensen er over een paar jaar niet meer zijn. Het Grachtenmuseum is dan personeel-vrij, de ontvangst van bezoekers is dan overgenomen door een robot.

Dat het niet zo ver mag komen.

Paul Strijp, 6 mei 2023

#grachtenmuseum