De Dikke Van Dale, afscheid van een monument

Vergangenheitsbewältigung. Prachtig woord. Ik las het gisteren in de NRC en snelde meteen naar boven. Sinds jaar en dag zoek ik daar in de Dikke Van Dale de betekenis op van moeilijke woorden. Vergangenheitsbewältigung staat voor de worsteling van onze oosterburen om met hun verleden in het reine te komen. Heerlijk, van zo'n woord kan ik dan echt even stil worden. Een momentje voor mezelf zogezegd.

 

 

 

Afgelopen zomervakantie had ik een achterstand in te halen. Honderden woorden had ik in de loop der jaren wel genoteerd als moeilijk woord, maar niet opgezocht. Deze inhaalklus was één van de hoogtepunten van de vakantie, mijn vrouw is inmiddels aan deze merkwaardige afwijking gewend. Een selectie uit de veelheid aan woorden: arachnafobie, caveat emptor, epifanie, languissant, vitriool, compos mentis. Ik kan u één ding verzekeren: ik heb er mijn vingers bij afgelikt. Denkt u ook eens na over deze hobby, u zult er geen spijt van hebben.

 

Maar dit genot ging gepaard met een nieuw inzicht. Voor de betekenis van al deze woorden heb ik de Dikke Van Dale helemaal niet meer nodig. Ook hier voorziet Google in een behoefte. De Dikke van Dale in mijn boekenkast doet mij denken aan de encyclopedieën van Oosthoek of de Winkler Prins bij mijn ouders. Als ik die zie staan, moet ik glimlachen. Iconen van een voorbij verleden.

 

Het is onvermijdelijk, de Dikke Van Dale moet eruit. Dat doet pijn.

 

 

Paul Strijp, 16 augustus 2015



Papageno en het luisterend oor

Soms zijn er van die dagen dat je op meerdere momenten met één levenswijsheid wordt geconfronteerd. "Een mens heeft twee oren en één mond om twee keer zoveel te luisteren als te praten" schreef het Financieele Dagblad niet te missen op de voorpagina van het zaterdagmagazine. Die kwam binnen. "Ja, ze hebben gelijk", dacht ik, "probeer nou eens gewoon meer te luisteren. Altijd maar dat zelf aan het woord willen zijn".



Nauwelijks een aantal uren later stapten we het Uitvaartmuseum in Amsterdam binnen. Een tijdelijke expositie over zelfmoord, "De Vogelvanger" geheten. De vogelvanger heet Papageno en stamt uit Mozart's opera Die Zauberflöte. Na een afwijzing in de liefde wil hij een einde maken aan zijn leven. Maar op het cruciale moment spreken drie jongens een aantal bemoedigende woorden tot hem. Papageno kiest voor het leven.

"In de meeste gevallen is het netwerk niet van touw, maar een netwerk van hoopgevende communicatie die vastgelopen gedachtepatronen ontknoopt. (...) Een luisterend oor en begrip zijn immers een krachtig vangnet", schrijven de makers van de tentoonstelling.

Nederland kent 95.000 Papageno's op jaarbasis. Hun angst voor het leven is sterker dan hun hoogtevrees. De expositie laat zien en horen hoe vrijwilligers die mensen midden in de nacht te woord staan. Mensen die vanuit een appartement uitkijken op een verlaten metropool en werkelijk geen enkele uitweg meer zien. Heel vaak als gevolg van financiële problemen door de crisis, viel mij op. Het luisterend oor van die vrijwilligers biedt vaak soelaas.



We gaan het weer proberen, het is lastig genoeg. Ik neem mij voor om elke dag weer even vast te stellen dat ik twee oren en één mond heb.

Paul Strijp, 9 augustus 2015

(bronnen: foto's genomen in Uitvaartmuseum Amsterdam)