Veiligheid vóór toiletbehoefte

Het zal haar eerste baantje zijn geweest, schat ik zo. Bij een beveiligingsbedrijf. Uitgeleend aan een gemeente om achter de balie bezoekerspassen te maken en uit te reiken. Leeftijd begin twintig, denk ik.

Dat maken van mijn pas wilde niet zo vlotten. Had niks met mij te maken, by the way. Maar de reeks benodigde handelingen was voor haar niet duidelijk. Elke poging eindigde met een diepe zucht. De klok tikte door, het tijdstip waarop ik had afgesproken met een medewerker van de gemeente naderde.

Ondertussen voelde ik al die tijd een behoefte om het toilet te frequenteren. U kent dat, die behoefte kan onder dat soort omstandigheden steeds heftiger worden. Dus leek mij de vraag ‘Zou ik wel al even naar het toilet kunnen terwijl u mijn pas maakt?’ alleszins reëel. Het meisje keek mij vanachter haar scherm doordringend aan, liet een pauze vallen en velde daarna haar allesvernietigende oordeel: ‘Neen, dat kan pas als uw pas gereed is.’ Daar zat geen woord Spaans bij, daar zat evenmin een millimeter ruimte om toch even snel te ontsnappen. Wachten zult u, tot voor 100% aan de veiligheidsvoorwaarden is voldaan.

Een senior collega hielp haar uit de brand. Geroutineerd toonde die de reeks handelingen, mijn bezoekerspas werd razendsnel uitgespuugd. Net zo snel haastte ik mij naar mijn sanitaire bestemming. Dat ging maar net goed.

Ik voorspel deze jonge meid een grote toekomst in de beveiligingsindustrie. Er zal never nooit niet nog iemand waar dan ook waar zij dienst doet, ongezien naar binnen sneaken. Maar ik hoop ook dat zij tijdens haar carrière niet aan perfectie ten onder gaat. En dat zij ooit nog leert dat het best beveiligde systeem nog altijd een paar open plekken moet hebben, 100% beveiligd bestaat niet.

Paul Strijp, 5 juli 2025

Groeten uit Wenen, ontspannen stad van nostalgie en schone schijn

 

Het leven in Wenen is leven in nostalgie. De nostalgie van het Habsburgse Rijk. Met de beroemde laatste keizer, Franz Joseph.

Het Rijk dat de troon van de keizer, het altaar van de kerk en de kunst van de monumenten verbond. Die nostalgie is nog steeds zichtbaar en voelbaar. In de talloze musea, in de koffiehuizen en in de paleizen van de verschillende generaties Habsburg.

 

En in de Sezession, de Oostenrijkse art nouveau die opkwam tijdens het verval van het keizerrijk. Met toonaangevende figuren als de schilder Gustav Klimt en de architect Otto Wagner. 

En niet te vergeten de talloze componisten die in Wenen zijn geboren of daar ten minste een deel van hun leven hebben doorgebracht. Mahler, Strauss, Brahms, Schubert, Mozart.

Op hetzelfde moment is er ook de hedendaagse werkelijkheid. Die heeft iets onwerkelijks. Hij is namelijk opvallend ontspannen terwijl dat precies is wat je niet zou verwachten. In een land dat samen met Hongarije lang het middelpunt van Europa en andere delen van de wereld is geweest, zou ik controle en toezicht verwachten. Veel politie op straat. Veel camera's in de openbare ruimte. Niets van dat alles. 

Politie is niet of nauwelijks zichtbaar, in het openbaar vervoer zijn geen toegangspoortjes en evenzeer nauwelijks controleurs. Of het komt door deze relatieve afwezigheid van de surveillance of niet, maar de mensen zijn er opvallend vriendelijk. Groeten elkaar op straat, houden keurig en geduldig rechts als ze roltrap naar beneden gaan. En een chauffeur begon zich omstandig te verontschuldigen nadat er een bijna-ongeluk met zijn bus was voorgevallen, overigens geheel buiten zijn toedoen. Kom daar eens om in Amsterdam.

Dat alles in een samenleving die veel te stellen heeft met haar verleden. En dat eigenlijk pas sinds een jaar of 35 aan het verwerken is. Een verleden met veel antisemitisme tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wenen was tijdens de oorlog gewoon een soort tweede Auschwitz, bekende het Wien Museum heel openhartig.

Het onwerkelijke van de Weense samenleving zit ook in de onzichtbare gevolgen van de neutraliteitspolitiek die Oostenrijk sinds jaar en dag voert naar het buitenland. Ook nu in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Het land kiest geen partij. Dagblad Trouw wist te melden dat als gevolg daarvan Wenen een vrij toegangsoord is voor Russische spionnen. Bang als de Oostenrijkers zijn om de Russische inlichtingendiensten voor het hoofd te stoten.

Ontspannen samenleving, met een Russische invloed die er wel is  maar die je niet ziet. Misschien leeft Oostenrijk nog wel steeds in de tijd van de eeuwwisseling rond 1900. Philip Blom laat in zijn boek 'De duizelingwekkende jaren' zien hoe het land toen alles deed om de schone schijn op te houden. Het keizerrijk liep op zijn laatste benen, de bevolking deed alsof zij dat rijk nog steeds steunde, maar deed ondertussen precies waar zij zin in had. 

 

Paul Strijp, 10 juni 2025

Leve de zorg in Nederland

 

Haar gezwikte enkel genas goed. Maar toch, na twee weken voelde zij nog wat pijn. Niet heftig, maar zeurend. Toch maar niet mee door blijven lopen, dacht ze. En dus consulteerde ze de huisarts. Op een vrijdagmiddag, vlak vóór een weekendje weg.

De huisarts hoorde haar verhaal aan en gebood haar om subiet naar het ziekenhuis te gaan. Dat kon natuurlijk niet, wierp ze nog tegen. Immers, dat weekendje weg was belangrijker. En die foto's in het ziekenhuis, ach, die konden een week later ook vast nog gemaakt worden. Toch? Zo dacht de huisarts, begin dertiger, er niet over. 'Je gaat nú naar het ziekenhuis. Ik ben bang dat je een scheurtje in je enkel hebt, dat meteen moet helen. Loop je daar te lang mee door, dan kun je daar je hele leven last van houden.'

Dat was nog eens stoere taal van die huisarts, begin dertiger. Dus droop ze af naar het ziekenhuis, op diezelfde vrijdagmiddag. Alwaar exact het scheurtje op de foto's werd geconstateerd waar de huisarts zo bang voor was. In no time werd haar enkel voorzien van een brace. Om vervolgens naar huis te gaan, op diezelfde vrijdagmiddag.

Het hele tafereel had precies twee uur geduurd, gemeten vanaf het begin van het bezoek aan de huisarts tot en met de thuiskomst na het ziekenhuisbezoek.

Leve de zorg in Nederland! 

Er is méér dan het optimisme van Popper

 

We hebben allemaal de plicht tot optimisme. Een morele oproep van de Britse filosoof Karl Popper (1902 - 1994). Een oproep die, zeker in deze verwarrende en dreigende tijden, bijna niet te negeren valt. Een onmisbare oproep om te overleven, zou je bijna zeggen.

Toch staan daar ook andere levensvisies tegenover, zo bleek mij enige tijd geleden. De schrijver Bas van Putten sprak in NRC Handelsblad over 'onze obsessieve neiging om groot leed klein te maken'. Wat bedoelde hij daarmee?

Tegenwoordig mag niets meer 'erg' zijn. Geen leed zo hevig of we geven er een positieve twist aan. Onder verwijzing naar zijn dementerende vader, die in een verzorgingstehuis wordt aangezet om door te schilderen op zoek te gaan naar de kunstenaar in zichzelf, stelt Van Putten zich de vraag: is die positieve grondhouding niet een soort dwangmodel geworden? Zijn wij niet ten prooi gevallen aan een verplicht geloof in de onkwetsbaarheid van het individu?

"Ik wil hem daar niet zien zitten voor dat lege vel papier."

Een gevoel van wanhoop dat ik herken vanwege het vergelijkbare ziekteproces van wijlen mijn vader.

Neen, dan liever de tijd van Bach, zo vervolgt Van Putten. Ich habe genug, ich will den Kreuzstab gerne tragen. Toen, in die vroege achttiende eeuw, onderging de mens zijn lot met nederige overgave.

Je zou kunnen zeggen: die neiging om groot leed klein te maken, is een expressie van het optimisme waar Popper ons toe oproept. Bach zet daar een andere benadering naast. En er is natuurlijk ook altijd nog, hoe maatschappelijk en politiek omstreden ook, de zelfgekozen dood.

Hoe het ook zij, er is méér dan het optimisme van Popper.

Paul Strijp, 30 maart 2025

  

Wat heeft corona toch met ons welbevinden gedaan?

Nou, met die mentale problemen van jongeren tijdens corona viel het  wel mee. Die waren heus niet groter dan vóór corona. Aldus Naomi Koning naar aanleiding van haar promotieonderzoek. Zij erkent overigens ruiterlijk dat er ook studies bestaan die wel negatieve effecten aantonen: eenzaamheid en somberheid. Een wisselend beeld dus.

Mentale problemen tijdens corona is nog iets anders als die welke ontstonden na de pandemie. Daarover ken ik geen wetenschappelijk onderzoek, wel heb ik een aantal observaties.

Het aantal burgers dat een beroep op vrijwilligers doet om te helpen met het sorteren van hun post, is na corona sterk gedaald. Vóór de pandemie stonden die mensen met hun plastic zakken met brieven in de rij voor het kantoor van de vrijwilligersorganisaties, nu komen ze niet of nauwelijks meer. De verklaring? Niemand die het weet. Iets met corona, hoor je de  vrijwilligers mompelen.

Het post-corona-effect verklaart volgens de KNVB de stevige groei van ernstig wangedrag in het amateurvoetbal, aldus de NRC in september vorig jaar. De directeur amateurvoetbal wil de zaken niet groter maken dan ze zijn, maar volgens hem gaat het wel de verkeerde kant op. Het aantal stakingen, directe rode kaarten, tuchtzaken: allemaal lopen ze op.

En dan ons gedrag in de trein. Dat is er na corona ook niet fatsoenlijker op geworden, aldus een reportage in dezelfde NRC. Het personeel van de NS en van de streekvervoerders ziet na corona een afname van de tolerantie. Vooral jongeren luisteren minder, zijn sneller opstandig en hebben kortere lontjes. Vorig jaar was dat voor het personeel ook aanleiding om te staken.

Wat heeft corona toch met ons welbevinden gedaan?

Paul Strijp, 29 maart 2025

Zilverlijnen is geen empathie

Ooit weleens van het woord zilverlijnen gehoord? Ik een tijdje terug voor het eerst, bij een cursus voor vrijwilligers. Eigenlijk weet ik nog steeds niet of dit een correct werkwoord is, het online woordenboek maakt er in elk geval geen melding van. Wel van de Zilverlijn, de inmiddels gestopte belservice voor ouderen van het Nationaal Ouderenfonds. Maar of zilverlijnen als werkwoord nu bestaat of niet, ik vond de uitleg die ik tijdens de cursus kreeg zo mooi, dat ik heb besloten om het in mijn persoonlijke vocabulaire op te nemen.

'Je kunt ten minste nog zwanger worden'. Een schrijnend voorbeeld van zilverlijnen. Wat zo veel wil zeggen als: een beroerde situatie met woorden verzachten. Zilverlijnen is iets geheel anders als het tonen van empathie.

Bij empathie sta je ergens bij stil. 'Ik weet niet wat ik moet zeggen, maar ik ben blij dat je dit met me deelt.' Dat is krachtiger dan het overstemmen van het verhaal van de ander door je eigen verhaal, een grap of een relativering met de woorden ten minste.

Hoe een niet-bestaand werkwoord je toch weer wat wijzer kan maken.

Paul Strijp, 28 maart 2025

Ja gezellig, dineren met de QR-code

 

Na drie kwartier trad de irritatie in. Toen hadden we er eigenlijk wel schoon genoeg van. Nog steeds geen druppel water gezien, laat staan een glaasje wijn. Evenmin een droog stukje brood. Gewoon helemaal niks. Voor de goede orde en waarschijnlijk ten overvloede: we zaten in een restaurant.

Na drie kwartier hadden we genoeg van alle onzin van bestellingen via een QR-code. Kunnen we niet gewoon op een papiertje met potlood aangeven wat we willen eten?, vroegen we toen. Dat vond de serveerster een briljant idee. Vanaf dat moment liep de bediening als een trein, van ellende bestelde ik maar meteen een dubbele portie spareribs.

En in die eerste drie kwartier? Alleen maar druk in de weer met pogingen om de code te scannen. Dat was nog niet zo eenvoudig. Op enig moment liet de serveerster ons weten dat we een klein en vrijwel onzichtbaar icoontje hadden moeten aanklikken om de bestelling te bevestigen. Deze had de keuken dus niet bereikt. Maar bleef ergens in the cloud van het restaurant hangen.

De eerste drie kwartier kwamen we dus ook in het geheel niet aan een gesprek toe, toch een niet onbelangrijk onderdeel van een restaurantbezoek. Een dag later kreeg ik het boek Digitale Gremlins van Rens van der Vorst onder ogen. En toeval of niet, mijn oog viel als eerste op de volgende passages.

'Het grootste probleem (met bestel-QR-codes, toevoeging van mijzelf) is dat ze efficiënt zijn. (...) Ik was pas in Spanje. Ik hou van Spanje. (...) Maar ook daar: overal bestel-QR-codes. Weg rituelen. Geen gesprekje met de ober. Niet wenken. Niet opzichtig genegeerd worden. Geen praatje over de vis van de dag. Geen flauwe grappen. (...) De essentie van het terrasritueel is juist dat het niet efficiënt is, vind ik. Dat je kunt lachen om of met de ober. (...) Dat je kunt vragen wat er lekker is van de tap. Dat je lekker lang op de rekening moet wachten met de zon op je gezicht.' (pagina's 56-57)

Paul Strijp, 22 maart 2025 

  

Hoe de digitale wereld de drukte in de fysieke wereld aanjaagt

Lange rijen in de stad. Geen onalledaags beeld. Meestal zien we die bij de bekende musea. Het Anne Frank Museum in Amsterdam bijvoorbeeld.

Sinds enige tijd is de aanleiding voor die rijen niet altijd meer zo duidelijk. Zoals vandaag. Een lange rij op een brug bleek te bestaan uit wachtenden voor een frietje in de Runstraat. Bij de zaak Fabel Friet. Naar ik begreep allemaal aangejaagd door een oproep op het platform TikTok. Die was zo succesvol dat er zelfs crowdmanagers aan te pas moeten komen. Deze moeten het aantal wachtenden voor de zaak beperken tot maximaal tien. De rest moet even geduld hebben en zijn heil dus op de brug zoeken.

De gedachten gaan terug naar Pokémon Go. In 2016 zorgden de gebruikers van deze videogame voor een enorme drukte op straat. Zij liepen in de echte ruimte rond om een virtuele Pokémon te vangen. Honderden mensen 's avonds in parken, verkeersopstoppingen en andere gevaarlijke situaties in het verkeer waren het gevolg.

Maar vandaag zag ik ook rijen met wachtenden op bruggen waarvan het doel in het geheel niet duidelijk was. Zij stonden daar niet voor een frietje, ook niet voor een virtuele Pokémon, geen idee voor wat dan wel.

Toch weer even wennen, de digitale wereld die de fysieke wereld binnendringt en daar de drukte aanjaagt.

Paul Strijp, 8 maart 2025 

De ramen in de Oude Kerk in Amsterdam moeten meedansen

 

‘De annunciatie en visitatie’ uit 1555, gemaakt door de Antwerpse schilder Lambert van Noort,

foto van Jos van Tulder

De Oude Kerk in Amsterdam, gebouwd rond 1250, danst. Haar fundamenten rusten op palen. En die willen weleens verzakken in de veengrond waarin zij destijds geheid zijn. Daardoor ontstaan druk en spanning op de muren.

In de Middeleeuwen waren de ramen in de Oude Kerk geheel of gedeeltelijk voorzien van gebrandschilderd glas. Het effect daarvan was dat het licht in allerhande kleurvariaties de kerk binnenkwam. De ramen De annunciatie en visitatie en De aanbidding van de herders, beide uit 1555 en beide van de hand van Lambert van Noor, werden onlangs verwijderd. Om de druk en spanning te weerstaan moesten zij gerestaureerd worden. Dat wil zeggen: reinigen, herstellen en opnieuw inlijsten in een innovatief framesysteem. Zodat de ramen kunnen meedansen bij toekomstige verzakkingen.

Beide ramen werden gisteren 'teruggeplaatst'. Dat werd gevierd. Saillant detail. De kunsthistorica Zsuzsanne van Ruyven - Zeman liet ons weten dat er in Amsterdam in de Middeleeuwen niet of nauwelijks glasschilders woonden. De stad was hiervoor aangewezen op kunstenaars van buiten de stad. Schaarste dus, ook toen al.

Paul Strijp, 22 februari 2025

(Gezien tijdens kick-off ‘Windows Reframed’ in Oude Kerk in Amsterdam op 21 februari 2025)

Lakens en gordijnen om de discriminatie van de Roma aan de kaak te stellen

Haar werken barsten van leven, kleur en beweging schrijft het museum in een toelichting op haar oeuvre. Het oeuvre van Matgorzata Mirga-Tas, 47 jaar oud en van Poolse afkomst. Zij maakt, daarbij vaak geholpen door familieleden, grote textielwerken waarvoor ze lakens, gordijnen en andere stoffen gebruikt.

Maar haar werk is niet neutraal. Neen, dat heeft een politieke lading. Zij protesteert tegen de discriminatie van de Roma. Een niet-territoriale natie, misschien wel de meest gediscrimineerde etnische minderheid in Europa. Voor de nazi's waren de Roma minderwaardig, geen zuiver Arisch ras. Dat moest vooral zo snel mogelijk uit de samenleving verdwijnen.

In haar werk hierboven zie ik vooral pijn en stil verdriet. En ook kleur, zeker. Maar leven en beweging ontbreken hier.

Paul Strijp, 26 januari 2025

(Gezien in Bonnefanten Museum in Maastricht)

Zouden de Amerikanen ons weer bevrijden?

 

Je wordt er heel stil van. Zeker in deze tijden van oorlogen in Gaza en Oekraïne en al die dreigingen van komend oorlogsgeweld. Het oorlogskerkhof in Margraten in Zuid-Limburg. Hier liggen meer dan 8.000 soldaten begraven. Soldaten die hun leven hebben gegeven om ons te bevrijden van de nazi's. Merendeels jonge soldaten, vaak begin twintig.

Op een aantal plaatsen hangt de Amerikaanse vlag, halfstok. Je weet niet beter. Hoe vaak hebben je ouders je niet ingeprent dat we de Amerikanen op onze blote knieën moeten danken? En dan nu, nog géén week na de inauguratie van de nieuwe Amerikaanse president, gaat die onvermijdelijke vraag door je hoofd. Een vraag die je verdringt, die je impertinent vindt. Immers, we zijn niet op dit kerkhof om aan onze eigen toekomstige veiligheid te denken. We zijn hier om deze jongen mensen te herdenken.

Maar toch, zouden de Amerikanen ons weer bevrijden?

Paul Strijp, 26 januari 2025   

Ook een afbladderende poster kan een boodschap overbrengen

 

De essentie zit altijd in de eenvoud.

Ja, denk je dan, dáár gaat het om. Leraar worden, dat doet ertoe. En voor het overbrengen van die boodschap is dus niet zo heel veel nodig. Wat posters op een aanplakbord in de openbare ruimte. En zelfs als die posters afbladderen, dan nog raakt de boodschap je.

Kort en goed, we hebben niet altijd grootse en geldverslindende wervingscampagnes nodig. Niet altijd spotjes op televisie of social media.

Ga daarom naar de Catharinastraat in Maastricht, een zijstraat van de bekende Boschstraat. Niet bepaald een straat die uitnodigt om doorheen te lopen, die Catharinastraat, toen ik er toevallig belandde rook het er enorm naar urine. Maar die geur weegt ruimschoots op tegen de rijkdom van deze oer-communicatie.

En mochten die posters er niet meer hangen, troost u dan met de gedachte dat ze dat wel hebben gedaan.

Paul Strijp, 4 januari 2025

Zet je oogkleppen af

'Hoe moeten we kijken? Vanuit welk oogpunt? Waar moeten we naar uitkijken? Met wie moeten we kijken? Wie mag er meerdere gezichtspunten op na houden? Wie raakt er verblind? Wie heeft er oogkleppen op? Wie duidt dat wat we zien?'

Zo maar wat vragen. Vragen die filosofe Donna Haraway (1944) opwerpt bij de activiteit 'kijken'. Opgetekend in Museum MORE in Gorssel.

Om jezelf vervolgens te betrappen op je eigen oogkleppen. Je eigen associatieve waarneming. Dat is eigenlijk geen waarneming maar een onbewuste verbinding. Zo wist ik bij het zien van onderstaande afbeelding meteen en zeker dat ik keek naar een zogeheten 'panopticum'. Een ontwerp voor een koepelvormige gevangenis, zoals we die kennen in Haarlem en Breda. Bedacht door de Britse filosoof Jeremy Bentham. 

Tot ik dichterbij de afbeelding kwam en las dat deze geïnspireerd was '.... op de binnenkant van een schoorsteen van een Belgische elektriciteitscentrale, die in 2007 werd gesloten omdat hij extreem vervuilend was.'

Central, 2017

Amélie Scotta

Grafiet op papier

Haraway drukt mij nog eens met de neus op de feiten. Wees voorzichtig met te snelle waarnemingen. Zet je oogkleppen af en vraag je af wat je nu echt ziet.

Paul Strijp, 2 januari 2025

Het begon allemaal zo vrolijk in de Bijlmermeer

In tegenstelling tot de Westelijke Tuinsteden wilde de Bijlmermeer  maar niet populair worden bij Amsterdammers. De Bijlmermeer was vaak de laatste keuze. Daar ging je pas wonen als je in Noord, Purmerend of Lelystad echt geen woning kon of wilde krijgen. De Bijlmermeer, dat stond voor leegstand, een lage woonduur en veel verhuisbewegingen. Lees het boek dat Marcel van Engelen over Amsterdam vanaf 1980 heeft geschreven.

Hoe anders waren de verwachtingen bij de start. Gelijkheid was het allesbepalende ideaal. De sociaal-democratie kon hier een buurt bouwen naar haar hart. Het optimisme onder de toekomstige bewoners was dan ook groot. Ruime portiek-etage-flats, veel speelruimte voor kinderen, wonen - werken - recreatie allemaal keurig gescheiden. Aan dit optimisme moest ik denken bij het zien van onderstaande foto.

 'Kinderen spelen op stapels bouwmaterialen'

Onderschrift bij fragment van een foto van Ata Kandó

Te zien in de tentoonstelling 'Al die Amsterdamse mensen. Foto's 1970 - 1990'

Amsterdams Stadsarchief 

Het liep allemaal anders. De Bijlmermeer werd een probleembuurt. Lees Van Engelen. Maar diezelfde Bijlmermeer is inmiddels aanzienlijk verbeterd en opgeknapt. Niet in de laatste plaats door de grootschalige sloopoperatie. Wat niet wegneemt dat de drugshandel nog steeds een aantrekkingskracht op jongeren heeft. En de sociaal-economische verschillen zijn blijven bestaan. Zowel tussen huishoudens in de Bijlmermeer als ook in de vergelijking met andere buurten van Amsterdam.

De geschiedenis van de stedenbouw hangt van teleurstellingen en desillusies aaneen. Zie bijvoorbeeld de stad Brasilia, mislukt vanwege een te streng doorgevoerde scheiding van functies. Het voorbeeld van de Bijlmermeer toont dat met lef om grootschalig veranderingen door te voeren op een ooit gekozen concept, lees om grootschalig te slopen, toch nog gered kan worden wat er te redden valt.

Op dat punt verdient de gemeente Amsterdam een pluim.  

Paul Strijp, 2 januari 2025

Op de veemarkt in Terschelling komt de politieke sympathie vanzelf

 

Het leek een film waarnaar we keken. De veemarkt in een dorp op Terschelling. Wat kregen we voorgeschoteld?

Tegen een allervriendelijkst decor van voornamelijk eilanders die boden op een rund of gewoon wat zuivelproducten kochten, stonden een aantal grote koeien. Het zullen er twee of drie geweest zijn. Deze werden door een paar veehouders een transportwagen in gedirigeerd. Daar hadden die koeien duidelijk geen zin in. Dus verroerden zij zich niet. Voor geen meter. Wat aan de kant van de veehouders alleen maar tot meer agressie leidde. Door nog harder met een stok op de poten van het beest te slaan. Voor zover met het blote oog waarneembaar was er geen sprake van stroomstoten.

De paar bezoekers van de markt die dit tafereel aanschouwden, voelden allemaal aan hun water dit deugt niet. Dus begon iemand  opnamen te maken. Dat beviel de veehouders duidelijk niet. Wilt u daarmee stoppen, anders krijgen we volgend jaar geen vergunning! snauwde één van hen de filmer toe.

Soms hoef je er niks voor te doen om sympathie voor een politieke partij te voelen, dat gaat dan allemaal vanzelf.

Paul Strijp, 1 januari 2025